Konieczność dokonania niezbędnych zmian prawnych w zakresie kategoryzacji dróg, potrzeba stałego mechanizmu finansowania dróg powiatowych oraz stworzenie sprawnego systemu publicznego transportu zbiorowego to kwestie, które składają się na poprawę dostępności transportowej na szczeblu lokalnym.

Traktuje o tym stanowisko XXIII Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich w sprawie dostępności komunikacyjnej Polski lokalnej z 10 kwietnia br.

ZPP przypomina, że Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju stawiając na prawdziwie zrównoważony rozwój naszego kraju, słusznie dostrzegła konieczność zwiększenia dostępności transportowej oraz poprawy warunków świadczenia usług związanych z przewozem towarów i pasażerów. To bowiem dostępność komunikacyjna wpływa z jednej strony na możliwość pozyskiwania inwestorów i rozwój gospodarczy, a z drugiej strony – na możliwość dotarcia obywateli do miejsc nauki, pracy, czy świadczenia ważnych dla nich usług publicznych.

Powiaty zaś są predestynowane do podejmowania działań niwelujących nierówności w dostępie komunikacyjnym. W obecnych uwarunkowaniach prawnych i finansowych jest to jednak bardzo utrudnione. Dlatego Związek Powiatów Polskich apeluje do rządzących o podjęcie niezbędnych działań – niecierpliwie wyczekiwanych przez Polskę lokalną.

Zdaniem ZPP konieczne jest dokonanie niezbędnych zmian prawnych w zakresie kategoryzacji dróg. - Drogi powiatowe – zgodnie ze standardami wynikającymi z ustawy o drogach publicznych – powinny stanowić, wraz z drogami wyższych kategorii, szkielet komunikacyjny na swoim terenie. Niestety, ze względu na zaszłości historyczne w wielu przypadkach powiaty zarządzają drogami spełniającymi w najlepszym przypadku kryteria drogi gminnej. Konieczność utrzymywania wszystkich dróg uniemożliwia skoncentrowanie wydatków powiatowych na ciągach najistotniejszych z punktu widzenia lokalnej sieci drogowej. Obecnie brak jest przepisów umożliwiających szybką racjonalizację istniejącego stanu rzeczy – wynika ze stanowiska.

Równie poważnym problemem jest pula środków, jaka może być przeznaczona na inwestycje na drogach powiatowych. Co nie bez znaczenia, powiaty zostały bardzo skąpo zaopatrzone w dochody własne. - Nawet bez stworzenia nowego systemu dochodów własnych, konieczne jest podjęcie doraźnych działań, zapewniających powiatom niezbędne środki prorozwojowe i to w ramach stałego i przewidywalnego mechanizmu – proponuje ZPP.

Związek docenia przeznaczenie przez Radę Ministrów dodatkowych 500 mln zł na drogi lokalne w ramach nowego Rządowego Programu na Rzecz Rozwoju oraz Konkurencyjności Regionów poprzez Wsparcie Lokalnej Infrastruktury Drogowej. Jednakże zauważa, że:

• kwota ta jest porównywalna ze środkami zabieranymi w ostatnich latach z Programu rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej;
• o względnie niewielkie środki (pozwalające na sfinansowanie około 100 inwestycji) powiaty muszą konkurować z gminami;
• nowy Program został przyjęty w szybkim trybie z bardzo krótkim terminem zgłaszania wniosków, co dało możliwość zgłaszania wyłącznie inwestycji uprzednio przygotowanych;
• nowy Program ma charakter jednorazowy i jako taki nie pozwala na długoterminowe planowanie rozwoju przy wsparciu zewnętrznych środków.

Związek Powiatów Polskich apeluje zatem o przewidzenie stałego mechanizmu finansowania dróg powiatowych – czy to poprzez odpowiednie zwiększenie dochodów własnych powiatów, czy to poprzez inne trwałe mechanizmy.

Ponadto, zdaniem ZPP istotną kwestią jest stworzenie sprawnego systemu publicznego transportu zbiorowego. Związek Powiatów Polskich z zadowoleniem przyjmuje kierunek zmian w tym zakresie proponowany przez Ministerstwo Infrastruktury, jak również wsłuchiwanie się w zgłaszane uwagi. Związek zwraca jednak uwagę na następujące elementy:

• nowy system musi być wdrożony w racjonalnych terminach;
• dokonane zmiany powinny umożliwić unowocześnienie polskich przedsiębiorstw komunikacyjnych, w tym przy wykorzystaniu autobusów polskiej produkcji;
• bez zabezpieczenia dodatkowych środków finansowych nie będzie możliwa skuteczna likwidacja białych plam transportowych.

Związek Powiatów Polskich deklaruje jednocześnie wsparcie wszelkich działań, które przyczynią się do realizacji postulatów zawartych w stanowisku.