Nie można generalizować i przyjmować, iż samo wydanie dyspozycji wyjazdu z bazy lawety w celu usunięcia danego pojazdu będzie stanowiło wystarczające uzasadnienie dla stwierdzenia powstania kosztów związanych z odholowaniem danego pojazdu i będzie - niejako „automatycznie” - prowadzić do nałożenia obowiązku ich poniesienia (zwrotu) przez władającego/właściciela pojazdu. W sprawie musi każdorazowo zostać bezsprzecznie ustalone, że koszty te w rzeczywistości powstały, a zatem czy interwencja usunięcia danego pojazdu została faktycznie podjęta.

wyrok WSA w Gdańsku z 22 października 2015 roku, sygn. III SA/Gd 441/15, nieprawomocny

Stan faktyczny leżący u podstaw przywołanego wyroku przedstawiał się następująco: straż miejska o godz. 9.10 zlokalizowała pojazd zaparkowany nieprawidłowo (za znakiem drogowym B-36 i w sposób nadmiernie zawężający pozostającą do dyspozycji pieszych część chodnika). O godz. 9.37 wydała dyspozycję firmie holującej do usunięcia pojazdu. Jednocześnie w związku z pojawieniem się kierującej pojazdem ukarano ją mandatem karnym kredytowym – w toku postępowania nie ustalono jednoznacznie, czy kierująca pojawiła się przy samochodzie przed czy po wydaniem dyspozycji do usunięcia pojazdu. Całość procedury zakończyła się o 9.45 i o tej godzinie kierująca pojazdem odjechała. Laweta przyjechała na miejsce po tej godzinie, prawdopodobnie około 9.50 – ale nie mogli potwierdzić tego strażnicy miejscy, gdyż wcześniej odjechali z miejsca interwencji. Kierująca pojazdem została obciążona na podstawie art. 130a ust. 2a kosztami tej operacji uznając je jako koszty poniesione do momentu odstąpienia od dyspozycji usunięcia pojazdu. W związku z podtrzymaniem decyzji organu pierwszej instancji przez organ drugiej instancji sprawa trafiła do WSA.

Sąd administracyjny zajął inne stanowisko. Przypomniał bowiem, że samo wydanie dyspozycji usunięcia pojazdu nie stanowi podstawy do obciążania jakimikolwiek kosztami. Obowiązek taki powstaje dopiero wówczas, gdy wydanie dyspozycji spowodowało powstanie określonych kosztów. Obciążenie kosztami wydania decyzji o usunięciu pojazdu w przypadku odstąpienia od tej czynności może nastąpić jedynie jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1)      wydano dyspozycję usunięcia pojazdu wobec zaistnienia okoliczności wymienionych w ust. 1-2 art. 130a ustawy;

2)      odstąpiono od usunięcia pojazdu w związku ustaniem przyczyn uzasadniających usunięcie;

3)      powstały koszty związane z wydaniem dyspozycji usunięcia pojazdu.

Sąd przypomniał również, że w orzecznictwie sądowoadministracyjnym podnosi się, że w celu wydania decyzji w przedmiocie nałożenia na właściciela pojazdu obowiązku zapłaty kosztów powstałych w wyniku wydania dyspozycji usunięcia pojazdu, od której następnie odstąpiono, należy ustalić, że koszty takie rzeczywiście powstały. Tym samym organ ma obowiązek wyjaśnić, w jakich okolicznościach doszło do wydania dyspozycji odholowania pojazdu, odstąpienia od tej dyspozycji oraz, czy wydanie ww. dyspozycji spowodowało powstanie kosztów, którymi należy obciążyć podmiot zobowiązany (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 207/14, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 8 maja 2013 r., sygn. akt II SA/Sz 1255/12).

Sąd uznał, że wymienione warunki nie zostały zbadane przez organy administracji. Wskazał, że nie sposób się zgodzić się z twierdzeniem, że przyjęcie jedynie zgłoszenia dyspozycji przez firmę świadczącą usługi holownicze samo w sobie już generuje koszty, o których mowa w art. 130a ust. 2a ustawy. Nie można także zgodzić się ze stanowiskiem – które zaakcentowane zostało w uzasadnieniu decyzji organu I instancji - że sam wyjazd holownika z bazy do zrealizowania zleconej usługi jest jednoznaczny z powstaniem kosztów, do pokrycia których jest obowiązany władający/właściciel pojazdu, w stosunku do którego została wydana dyspozycja usunięcia. Może się bowiem tak zdarzyć, że w sytuacji odstąpienia od holowania „zadysponowanego” pojazdu, obecny na miejscu holownik zostaje wykorzystany do odholowania innego pojazdu (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 274/14). Koniecznym jest zatem w każdym przypadku bezsprzeczne ustalenie, że holownik przyjechał na miejsce wezwania (dyspozycji) do odholowania danego pojazdu i wskutek jego przyjazdu (podjętej interwencji) rzeczywiście w ten sposób powstały koszty. Jako że fakty te ustalone nie zostały WSA uchylił decyzje obu instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.