W Polsce, zgodnie z ustawą o drogach publicznych, obowiązuje podział dróg na cztery kategorie: krajowe, wojewódzkie, powiatowe oraz gminne. Konsekwencją takiej klasyfikacji jest przede wszystkim idąca za nią odpowiedzialność finansowa poszczególnych jednostek za utrzymanie dróg w należytym stanie. Za drogi powiatowe, których według danych przedstawionych przez Ministerstwo Infrastruktury jest w Polsce około 124 210,5 km, odpowiadają samorządy powiatowe. Najwięcej dróg w Polsce należy do gmin – 254 312,9 km.

Choć przepisy określające wyżej wspomnianą klasyfikację zostały ustanowione już kilkadziesiąt lat temu, jak się okazuje, wciąż budzą sporo kontrowersji, zwłaszcza w kontekście ustalania budżetów samorządów, które muszą zakładać zarówno budowę nowych odcinków, jak i remont tych, które już są w użytkowaniu. Ostatni głos we wspomnianej sprawie zabrał Konwent Powiatów Województwa Łódzkiego, który 12 grudnia bieżącego roku opublikował swoje stanowisko w sprawie „Zaliczenia dróg publicznych do kategorii dróg powiatowych”.

W wydanej opinii odwołuje się przede wszystkim do zmian w ustawie o drogach publicznych z 24 lipca 1998 roku, gdzie dodano art. 6a ust. 1 w brzmieniu: Do dróg powiatowych zalicza się drogi inne niż określone w art. 5 ust. 1(krajowe) i art. 6 ust. 1 (wojewódzkie), stanowiące połączenia miast będących siedzibami powiatów z siedzibami gmin i siedzib gmin między sobą. W opinii przedstawicieli powiatów województwa łódzkiego przepis ten wprowadzono w sposób nieprzemyślany, gdyż w konsekwencji – jak czytamy w wyżej wspomnianym stanowisku – Powiatom przekazano szereg dróg o bardzo niskiej jakości technicznej, w tym główne ulice w miastach czy też aglomeracjach wiejskich (np. siedzibach gmin wiejskich) posiadających ulice.

Powiaty domagają się zmian w przepisach o drogach publicznych

Jak przekazuje Przewodniczący Konwentu Powiatów Województwa Łódzkiego, Starosta Łęczycki Janusz Mielczarek, powiaty od dłuższego czasu domagają się systemowego uregulowania zgodności kategorii dróg z kryteriami ustawowymi. Korekty takie, zdaniem przedstawicieli samorządów, są możliwe a wręcz konieczne do wprowadzenia w jak najbliższej przyszłości z punktu widzenia interesu publicznego, samorządów i państwa. Wychodząc naprzeciw ustawodawcy, reprezentujący JST przedstawiają propozycje przygotowania pewnego podłoża pod zmianę konkretnych przepisów o drogach publicznych, które ich zdaniem usprawni cały proces oraz zagwarantuje uzyskanie oczekiwanego rezultatu.

W pierwszej kolejności, zdaniem JST, należy dokonać rzetelnej inwentaryzacji dróg powiatowych i gminnych pod względem spełniania definicji kategorii dróg w tym wskazanie dróg, które nie spełniają żadnej z nich oraz inwentaryzacji stanu posiadania dróg co do ich jakości. Według samorządowców pozwoliłoby im to lepiej zarządzać budżetami inwestycyjnymi i precyzyjniej określać cele w tym zakresie: – Dotychczasowe doświadczenia dofinansowywania przebudowy/remontów dróg doprowadziły do sytuacji, że w wielu gminach zmodernizowano drogi o znikomym znaczeniu nawet dla potrzeb miejscowych, gdzie natomiast bardzo potrzebne w znaczeniu typowo gminnym drogi powiatowe, pozostały w stanie wymagającym natychmiastowej interwencji – podkreślają samorządowcy z województwa łódzkiego i przedstawiają pięć postulatów skierowanych do Rządu:

1. Doprowadzenie w drodze ustawy do zgodności kategorii dróg z przepisami normatywnymi poszczególnych dróg.
2. Ustalenie dochodów JST do poziomu umożliwiającego utrzymanie w należytym stanie posiadanej sieci dróg.
3. Ustanowienie funduszu inwestycyjnego na przebudowę/remonty dróg JST w co najmniej dziesięcioletniej perspektywie.
4. Alokację środków na dofinansowanie przebudowy/remontów dróg z uwzględnieniem ich dotychczasowego stanu technicznego.
5. Rozważenie, na okres do czasu uregulowania ustawowego powyższych postulatów, „zachęty” dotacyjnej na remonty dróg niespełniających wymogów dróg powiatowych, przejętych dobrowolnie przez powiaty.