Sąd Okręgowy w Warszawie dopuścił pozew grupowy przedsiębiorców o ustalenie odpowiedzialności Skarbu Państwa za wprowadzane obostrzenia w czasie pandemii.
Grupa przedsiębiorców turystycznych wniosła w lutym 2021 r. pozew o ustalenie, że pozwani: Skarb Państwa reprezentowany przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów, Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Zdrowia oraz Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji są względem członków grupy solidarnie zobowiązani do zapłaty odszkodowania tytułem naprawienia szkody obejmującej poniesione straty oraz utracone korzyści przez niezgodne z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej. Przedsiębiorcy zarzucili Państwu, że złamało konstytucyjne zasady ograniczeń wolności i praw obywatelskich oraz swobodę działalności gospodarczej poprzez wprowadzanie ograniczeń szeregiem rozporządzeń, które następnie były modyfikowane, uchylane i przywracane. Ponadto, według powodów, władze publiczne zaniechały wprowadzenia odpowiedniego stanu nadzwyczajnego, który stanowiłby podstawę do wprowadzania ograniczeń tj. stanu klęski żywiołowej, a który stanowiłby również podstawę do wyrównywania strat przedsiębiorcom.
W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa próbował przekonać Sąd, że postępowanie grupowe nie może mieć zastosowania. Jak wskazywał, nie została spełniona przesłanka tożsamości podstawy faktycznej dochodzonych roszczeń, ponieważ członkowie grupy są przedsiębiorcami turystycznymi w rozumieniu ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych organizatorami turystyki, agentami turystycznymi lub dostawcami usług turystycznych takich jak przewóz pasażerów i zakwaterowanie w celach innych niż pobytowe. Według Skarbu Państwa powodowie nie mogą twierdzić, że roszczenia wszystkich członków grupy powstały w związku z dokładnie tymi samymi okolicznościami, tj. wydaniem tych samych aktów normatywnych i tymi samym zaniechaniami ze sfery władztwa publicznego oraz że wszyscy członkowie grupy byli w takim samym zakresie objęci nakazami, zakazami i ograniczeniami wprowadzonymi rozporządzeniami Ministra Zdrowia i Rady Ministrów. Ponadto w ocenie Skarbu Państwa członków grupy, którzy wystąpili z żądaniem objętym pozwem, nie łączyła ta sama lub taka sama podstawa faktyczna. Dochodzone roszczenia są wywodzone z tego samego zdarzenia sprawczego, tj. wydania aktów prawnych i zaniechanie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych. Wskazana okoliczność jest jednak niewystarczająca dla rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.
Sąd nie zgodził się z tą argumentacją, przychylił się za to do formalnych argumentów powodów co do postępowania grupowego. W uzasadnieniu postanowienia podkreślono, że ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym stanowi, iż w postępowaniu grupowym dopuszczalne jest dochodzenie roszczeń jednego rodzaju opartych na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej, przy czym roszczenie to musi obejmować co najmniej 10 osób. Według sądu, na podstawie pozwu można określić, że wystąpiła wspólna podstawa faktyczna, tj. ewentualne niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej przejawiające się w fakcie wydania tych samych rozporządzeń, obowiązujących wszystkich przedsiębiorców z branży danego rodzaju, w tym samym okresie czasu na tym samym terytorium (terytorium Rzeczypospolitej) oraz zaniechanie podjęcia określonych działań, tj. wprowadzenia stanu nadzwyczajnego (stanu klęski żywiołowej); zarzucana bezprawność działania powoda była taka sama w stosunku do wszystkich członków grupy (polegała na tym samym działaniu i zaniechaniu); członkowie grupy to przedsiębiorcy prowadzący działalność na terytorium RP w ramach jednej branży (turystycznej), która to branża jest objęta jedną ustawą o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, jej członkowie są wzajemnie ze sobą połączeni i w swojej działalności oddziałują na siebie, a prowadzenie działalności przez wszystkich członków grupy w związku z wprowadzonymi zakazami, nakazami i ograniczeniami było wyłączone lub ograniczone w związku z czym wszyscy ponieśli określoną szkodę majątkową oraz wszyscy zostali dotknięci skutkami zaniechania formalnego wprowadzenia stanu nadzwyczajnego.
Co należy podkreślić, Sąd nie rozstrzygnął jeszcze sprawy merytorycznie – będzie to przez niego badane w toku postępowania grupowego, którego dopuszczalność stwierdzono opisywanym postanowieniem.
Sygnatura akt: XXV C 136/21
