Na początku lutego 2025 roku odbyły się obrady Konwentu Powiatów Województwa Śląskiego, który podjął między innymi kwestię podziału środków na dotacje z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg (RFRD). Samorządowcy pod przewodnictwem Starosty Raciborskiego Grzegorza Swobody sformułowali w tej sprawie oficjalne Stanowisko, w którym domagają się zmiany zapisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2018 roku w sprawie sposobu podziału środków Funduszu Dróg Samorządowych.
Najmniejsza sieć dróg, największa dotacja?
Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg (dawniej Fundusz Dróg Samorządowych) został powołany jako nowy mechanizm wsparcia dla JST, realizujących inwestycje na drogach samorządowych. Z założenia stanowi kompleksowy instrument wsparcia realizacji zadań na drogach zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego, a jego celem jest przyspieszenie powstawania nowoczesnej i bezpiecznej infrastruktury drogowej na szczeblu lokalnym. Choć płynące z niego dotacje są nieocenionym wsparciem dla samorządowców, wielu z nich twierdzi, że faworyzuje województwa z najniższym PKB w kraju.
Zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2018 roku w sprawie sposobu podziału środków Funduszu Dróg Samorządowych na dofinansowanie budowy, przebudowy lub remontu dróg powiatowych i dróg gminnych, przy podziale środków uwzględnia się takie czynniki jak:
- czynnik drogowy rozumiany jako wyrażony w procentach stosunek łącznej długości dróg powiatowych i dróg gminnych na obszarze województwa do łącznej długości dróg powiatowych i dróg gminnych na obszarze kraju – waga 95%;
- czynnik ludnościowy rozumiany jako wyrażony w procentach udział liczby ludności województwa w liczbie ludności kraju – waga 1%;
- czynnik powierzchniowy rozumiany jako wyrażony w procentach udział powierzchni ogólnej województwa w powierzchni ogólnej kraju – waga 2%;
- czynnik wyrównawczy rozumiany jako wskaźnik proporcjonalny do stosunku wartości przeciętnej ogólnokrajowej produktu krajowego brutto na mieszkańca oraz wartości produktu krajowego brutto na mieszkańca w województwie – waga 2%.
Jednocześnie, jak podkreślają śląscy samorządowcy, według powyższego algorytmu dzielonych jest 91,5% środków. Pozostałe 8,5% dzielone jest równo na pięć najbiedniejszych województw, z najniższym PKB na mieszkańca, które – jak wskazują lokalni politycy – jednocześnie wykazują najniższą sieć dróg lokalnych.
Obecny podział środków dubluje element dochodowy: w samym algorytmie już 2% środków jest dzielone według „wskaźnika zamożności” w relacji PKB w kraju. A na to nałożony jest jeszcze jeden podział uzależniający podział środków (8,5%) od wskaźników dochodowości. Jest on niesprawiedliwy w stosunku do jedenastu województw nieuczestniczących w podziale 8,5% całej alokacji – czytamy w Stanowisku Konwentu Powiatów Województwa Śląskiego.
Samorządowcy wskazują, że rozwiązaniem tej sytuacji byłoby wprowadzenie korekty w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2018 roku w sprawie sposobu podziału środków Funduszu Dróg Samorządowych, która pozwalałby dzielić 8,5% środków normalnym algorytmem, który uwzględnia już czynnik dochodowy. Byłoby to ich zdaniem sprawiedliwsze i uwzględniałoby interes „bogatszych” województw.
Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią Stanowiska Konwentu Powiatów Województwa Śląskiego w sprawie podziału środków Funduszu Dróg Samorządowych na dofinansowanie budowy, przebudowy lub remontu dróg powiatowych i dróg gminnych na poszczególne województwa.
