Jaki organ zawiadamia o usunięciu pojazdu oraz skutkach jego nieodebrania? Jak należy postąpić w sytuacji, kiedy właściciel usuniętego pojazdu przebywa zagranicą i miejsce aktualnego pobytu nie jest znane? Wyjaśnił to NSA rozstrzygając spór kompetencyjny pomiędzy starostą a komendantem powiatowym policji.

Stanowisko sądu jest istotne z punktu widzenia procedury określonej w art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym (prd), dotyczącej występowania przez starostów do sądu z wnioskiem o orzeczenie przepadku pojazdów na rzecz powiatów.

Problematyczny stan faktyczny

Do starostwa wpłynęło od podmiotu prowadzącego parking strzeżony powiadomienie o nieodebraniu pojazdu. Do powiadomienia dołączono dyspozycję usunięcia tego pojazdu.

Starosta, w celu uruchomienia procedury określonej w art. 130a ust. 10 prd, wystąpił do komendy powiatowej policji (dyspozycję usunięcia pojazdu wydał policjant zgodnie z art. 130a ust. 4 pkt 1 prd) o udostępnienie dokumentów niezbędnych do wystąpienia o orzeczenie przepadku pojazdu na rzecz powiatu, w tym powiadomienia właściciela pojazdu o usunięciu pojazdu oraz skutkach jego nieodebrania w ustawowym terminie.

W toku wymiany korespondencji pomiędzy starostą a komendantem ustalono, że komenda nie przedstawiła potwierdzenia skutecznego doręczenia właścicielowi ww. powiadomienia, a dodatkowo, że z ustaleń Policji wynika, iż właściciel pojazdu przebywa poza granicami Polski.

Finalnie starosta uzyskał stanowisko komendy, że zakończyła ona działania w sprawie i od tej chwili wyłączne kompetencje do podejmowania dalszych czynności w sprawie posiada powiat, również w przedmiocie złożenia wniosku o ustanowienie kuratora dla właściciela pojazdu.

Na gruncie tak ukształtowanego stanu faktycznego, starosta wystąpił do NSA z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego w przedmiocie zawiadomienia o usunięciu pojazdu oraz skutkach nieodebrania pojazdu.

NSA wskazał komendanta powiatowego policji jako organ właściwy do rozpoznania sprawy, określając jednocześnie jego obowiązki na etapie „przed wystąpieniem starosty do sądu o orzeczenie przepadku pojazdu”.

Kto usuwa, ten powiadamia

W sprawie niesporne było to, że działając na podstawie art. 130a ust. 4 prd dyspozycję usunięcia pojazdu wydał funkcjonariusz Policji. Przepis ten stanowi, że dyspozycję przemieszczenia lub usunięcia pojazdu z drogi wydaje:

1. policjant – w sytuacja, o których mowa w ust. 1-3;
2. strażnik gminny (miejski) – w sytuacjach, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 4 i 5;
3. osoba dowodząca akcją ratowniczą – w sytuacji, o której mowa w ust. 3.

Z kolei, w myśl § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie usuwania pojazdów, których używanie może zagrażać bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu drogowego albo utrudniających prowadzenie akcji ratowniczej, podmiot, który wydał dyspozycję, po usunięciu pojazdu powiadamia o tym niezwłocznie właściciela pojazdu.

Dodać należy, że zgodnie z § 3 ust. 2 ww. rozporządzenia, powiadomienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, powinno mieć formę pisemną; przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego o doręczeniach stosuje się odpowiednio.

Zatem zestawiając powyższe przepisy, to na komendancie powiatowym policji ciąży obowiązek prawidłowego zawiadomienia właściciela o usunięciu pojazdu. Niedopuszczalne jest podejmowanie przez starostę czynności związanych ściśle z kwestią doręczenia ww. powiadomienia, gdyż przepisy nie budzą wątpliwości co do właściwości w tym zakresie innych organów.

Dla nieobecnego – kurator

W stanie faktycznym sprawy, funkcjonariusze Policji ustalili, że właściciel pojazdu od dłuższego czasu przebywa w Anglii, a z miejsca zamieszkania w Polsce wymeldował się kilka lat temu. W takiej sytuacji komendant policji nie mógł uznać, że wystąpiły przesłanki określone w art. 40 § 4 i § 5 Kpa, a w konsekwencji, że doszło do skutecznego doręczenia powiadomienia o usunięciu pojazdu. Istotne jest bowiem, że organ jest obowiązany pouczyć stronę, która nie wskazała pełnomocnika do doręczeń, że nieustanowienie takiego pełnomocnika powoduje pozostawienie pism przeznaczonych dla strony w aktach sprawy. Organ poucza o tym stronę przy pierwszym doręczeniu. Dopiero od momentu doręczenia takiego pouczenia na stronie będzie ciążył obowiązek określony w art. 40 § 4 Kpa i dopiero od tego momentu, wobec niewyznaczenia pełnomocnika, organ będzie mógł przyjąć określone w przepisie domniemanie prawne skutecznego doręczenia przez pozostawienie pisma w aktach sprawy.

Z kolei to art. 34 § 1 Kpa reguluje sytuację, gdy osoba znana organowi administracji jest nieobecna w kraju miejsca zamieszkania lub w miejscu pobytu w kraju i nieobecność ta nie jest krótkotrwała, a ponadto organowi administracji nie jest znane jej aktualne miejsce pobytu. Przepis ten zobowiązuje organ administracji publicznej do wystąpienia do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych. Wyznaczenie przedstawiciela dla nieobecnej strony postępowania administracyjnego na wniosek organu administracyjnego na podstawie art. 34 Kpa następuje na podstawie art. 184 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który w zdaniu pierwszym stanowi, że dla ochrony praw osoby, która z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich spraw, a nie ma pełnomocnika, ustanawia się kuratora.

Wobec powyższego, skoro to na komendancie policji ciąży obowiązek prawidłowego powiadomienia właściciela pojazdu, to właśnie ten organ powinien wystąpić do sądu z wnioskiem sprawie ustanowienia kuratora dla tej właśnie osoby.

Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 09.01.2025 r., sygn. akt II GW 104/24, orzeczenie prawomocne

Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl