NSA: Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności (ochrona tymczasowa) wymaga wykazania ryzyka wywołania przez dany akt szkody czy skutków trudnych do odwrócenia. W przypadku decyzji deklaratoryjnej jest to jednak szczególnie utrudnione.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie na decyzję ministra stwierdzającą nabycie przez miasto na prawach powiatu działki zajętej pod drogę powiatową. Do nabycia miało dojść już wraz z utworzeniem powiatu, jednak po latach wykonanie decyzji miało doprowadzić do uniemożliwienia korzystania z miejsc parkingowych w miejscu, w którym skarżący prowadził działalność gospodarczą. Wnosząc skargę, podniósł że przejęcie nieruchomości przez jednostkę samorządu terytorialnego spowoduje negatywne konsekwencje w postaci odpływu klientów, którzy za sprawą odmiennego zagospodarowania działki utracili możliwość pozostawienia samochodów przy samym budynku.
Sąd w uzasadnieniu wskazał, że stwierdzenie przez dany organ w drodze decyzji nabycia danej nieruchomości z mocy prawa ma charakter deklaratoryjny - tzn. nie tworzy nowych okoliczności, lecz dowodzi, że istniały one już od początku. Wniesienie skargi w takiej sytuacji nie wstrzymuje automatycznie wykonania danego aktu. Istnieje jednak prawna możliwość jego wstrzymania, co następuje w trybie art. 61 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Do zastosowania przez sąd takiej możliwości niezbędne jest jednak należyte udowodnienie przez skarżącego, na czym w danym przypadku polega niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody. Sama zmiana stosunków własnościowych nie jest bowiem jeszcze - zdaniem Sądu - wyznacznikiem takiego niebezpieczeństwa, podobnie jak nie grozi niemożnością ponownej zmiany i restytucji prawa własności na rzecz poprzednich właścicieli (ustawa o drogach publicznych nie przewiduje bowiem możliwości obrotu takimi drogami).
Jako że w danym przypadku decyzja nie wiązała się ani z przebudową drogi ani zmianą jej przeznaczenia, w ocenie Sądu nie zaszły powody do uwzględnienia skargi. Fakt istnienia i likwidacji miejsc parkingowych, z których korzystali klienci przedsiębiorstwa skarżącego, nie wiązał się bezpośrednio z zaskarżoną decyzją, bowiem do jej skutków nie zalicza się wszelkich potencjalnych, przyszłych zdarzeń, jakie mogą nastąpić w związku z wykonywaniem prawa do nieruchomości przez jej właściciela. Sama decyzja, mając charakter deklaratoryjny, nie kreuje przy tym zmian "na przyszłość", lecz niejako potwierdza okoliczności obowiązujące od dłuższego czasu i z prawnego punktu widzenia, nieulegających modyfikacji, a tylko wykonaniu.
Postanowienie NSA z dnia 5 września 2024 r. (sygn. I OZ 475/24) - orzeczenie prawomocne
Źródło: CBOSA
