W ostatniej części poruszane były elementy techniczne dotyczące ośrodka szkolenia kierowców. Jednak na system szkolenia największy wpływ ma człowiek. Z jednej przedsiębiorca, który musi zapewnić instruktora dla kursantów, chodź często to sam przedsiębiorca jest instruktorem.
Żeby przejść do mechanizmów kontroli oraz nad całym system szkolenia kierowców należy znać podstawowe wymagania, które musi spełniać instruktor zatrudniony w OSK. Podstawowa regulacja określona jest w art. 28 ust 2 ustawy o kierujących pojazdami: zatrudnia w ośrodku szkolenia kierowców co najmniej jednego instruktora posiadającego uprawnienia oraz udokumentowaną 3-letnią praktykę w szkoleniu kandydatów na kierowców pozwalającą na prowadzenie szkolenia w zakresie uzyskiwania uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi kategorii prawa jazdy określonej we wniosku.
Aby taka osoba była instruktorem musi spełnić również szereg wymogów, o których mowa w szczególności w przedmiotowej ustawie. Podstawowa sprawa to posiadanie prawa jazdy przez odpowiedni okres. Dla podstawowych kategorii A, B będzie to dwa lata zaś dla kategorii B+E, C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D lub D+E odpowiednio do zakresu prowadzonych zajęć co najmniej przez okres roku oraz co najmniej 3-letnie doświadczenie w prowadzeniu szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kategorii B. Dotyczy instruktorów osób ubiegających się o uzyskanie uprawnienia do kierowania pojazdami rozszerzających uprawnienia do prowadzenia szkolenia o jedną z wymienionych kategorii.
- posiada ważne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania czynności instruktora.
- posiada ważne orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania czynności instruktora
- ukończyła z wynikiem pozytywnym kurs dla kandydatów na instruktorów i posiada zaświadczenie o jego ukończeniu - dotyczy instruktorów osób ubiegających się o uzyskanie uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi;
- złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający kwalifikacje przed komisją powołaną przez wojewodę
- nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za:
- przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji,
- przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej,
- przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów,
- prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie po użyciu innego podobnie działającego środka,
- przestępstwo umyślne przeciwko życiu i zdrowiu,
- przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności,
- jest wpisana do ewidencji instruktorów.
Pogłębionej analizy wymaga przede wszystkim aspekt karalności instruktora. Przepisy te uległy gruntownej zmianie po wejściu w życie ustawy w 2013 roku, przed tym okresem wymogi, co do instruktorów określały karalność za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego. Po wejściu w życie ustawy zastąpiono je określonym katalogiem wymienionym wyżej. Rozwiązanie takie miało przyczynić się do poprawy wykonywania pracy przez instruktorów, którzy mieli dawać odpowiednią rękojmię.
W przypadku badań lekarskich najważniejszym elementem wydaje się zakres badań lekarskich, który obejmuje ponadto ustalenie istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. W ramach badania lekarskiego uprawniony lekarz dokonuje oceny stanu zdrowia osoby badanej w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, w zakresie:
- narządu wzroku;
- narządu słuchu i równowagi;
- układu ruchu;
- układu sercowo-naczyniowego i układu oddechowego;
-
układu nerwowego, w tym padaczki;
- obturacyjnego bezdechu podczas snu;
- czynności nerek;
- cukrzycy, przy uwzględnieniu wyników badania poziomu glikemii;
- stanu psychicznego;
- objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie;
- objawów wskazujących na uzależnienie od środków działających podobnie do alkoholu lub ich nadużywanie;
- stosowania produktów leczniczych mogących mieć wpływ na zdolność do kierowania pojazdami;
- innych poważnych zaburzeń stanu zdrowia, które mogą stanowić zagrożenie w sytuacji kierowania pojazdami.
Ważnym jest, że jeżeli osoba ubiegająca się o uzyskanie uprawnień do kierowania pojazdami albo kierowca podlega jednocześnie badaniom lekarskim dla więcej niż jednej kategorii prawa jazdy, przeprowadza się jedno badanie lekarskie obejmujące swoim zakresem wszystkie wymagania związane z tymi kategoriami.
Warto również sprawdzić aktualne orzecznictwo, posiadanie bowiem ważnego zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami silnikowymi nie stanowi przeszkody do kontroli stanu zdrowia, gdy pojawią się uzasadnione wątpliwości. Zaświadczenie lekarskie nie stanowi bowiem źródła nabycia określonych praw, lecz stanowi wyłącznie dodatkowy warunek przy ubieganiu się o prawo do kierowania pojazdami (sygnatura akt II SA/Go 854/15 - Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim
Orzeczenie psychologiczne o istnieniu lub braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania czynności instruktora wydaje uprawniony psycholog. Zakres badania psychologicznego w zakresie psychologii transportu obejmuje:
- wywiad bezpośredni i obserwację osoby badanej;
- badania narzędziami diagnostycznymi;
-
ocenę i opis osoby badanej pod względem:
- sprawności intelektualnej i procesów poznawczych,
- osobowości, z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, a także dojrzałości społecznej,
- sprawności psychomotorycznej.