Pytanie: W związku trwającym w tut. Urzędzie postępowaniem w sprawie rejestracji pojazdu zwracam się z uprzejmą prośbą o przedstawienie opinii w następującym zakresie:

Starosta dokonał rejestracji samochodu na dwie osoby fizyczne będące wspólnikami spółki cywilnej – Pana K.N. i Pana J.N. (bowiem w świetle obecnie obowiązujących przepisów nie można dokonać rejestracji pojazdu na spółkę cywilną a jedynie na wspólników). W dniu 26 czerwca 2013 r. do spółki cywilnej tworzonej przez Panów K.N. i J.N. przystąpiła Pani A.N. Świadczy o tym przedłożony aneks do umowy spółki cywilnej. Z jego treści wynika również, że z dniem 30.06.2013 r. ze spółki cywilnej wystąpił Pan J.N. Przedłożona nowa umowa spółki cywilnej z dnia 1.07.2013 r. stanowi, że ową spółkę tworzą obecnie Pan K.N. oraz Pani A.N. oraz, że jest ona kontynuacją formalną spółki cywilnej zawartej wcześniej przez Pana K.N. oraz Pana J.N. Jak wynika z posiadanych przez tut. organ informacji poprzedni udziałowiec Pan J.N. zmarł.

Jakimś czas temu do tut. Urzędu zgłosili się Pan K.N. oraz Pani A.N. i przedstawili dokumenty kilku pojazdów zarejestrowanych do tej pory do Pana K.N. i Pana J.N. oraz wskazany wyżej aneks do umowy spółki z dnia 26.06.2013 r. i umowę spółki z dnia 1.07.2013 r. z której wynika, że udziały po Panu J.N. przejęła Pani A.N. Przedłożyli oni również wykaz środków trwałych sporządzony po zmianie umowy spółki (na dzień 11.09.2013 r.) z nowymi udziałowcami w którym są ujęte te wyżej wspomniane pojazdy (podpisany jedynie przez Pana K.N. i Panią A.N.) W/w zażądali przerejestrowani tych pojazdów na Pana K.N. oraz Panią A.N.

O ile nie ma wątpliwości, że Pan K.N. jest w dalszym ciągu współwłaścicielem pojazdów to już tzw. „dopisanie do dowodu rejestracyjnego” Pani A.N. budzi pewne wątpliwości. Otóż w sprawie brak jest jakiegokolwiek dokumentu z którego wynikałoby, że pojazdy wchodziły do majątku spółki. Wprawdzie przedstawione przed laty faktury zakupu pojazdów były wystawione na spółkę i jednocześnie Pana K.N. oraz Pana J.N. ale zarówno wnioski o rejestrację, jaki decyzję o rejestracji oraz dowody rejestracyjne tych pojazdów były wystawione jedynie na Pana K.N. oraz Pana J.N. Nie wiadomo do końca czy pojazdy zostały wniesione np. aportem do spółki, a jeżeli tak to czy po jakimś czasie nie zostały z majątku tej spółki cywilnej wyłączone przez Pana K.N. lub Pana J.N. Brak jest w dokumentach do przerejestrowania złożonych przez Pana K.N. oraz Panią A.N. zestawienia wyspecyfikowanych pojazdów (np. jako załącznika do umowy do aneksu zmieniającego skład osobowy spółki cywilnej) wraz podpisami Pana K.N. i Pana J.N. oraz Pani A.N., z którego wynikałoby, że pojazdy przechodzą na spółkę w nowym składzie osobowym. Jednak strony upierają się, że sam aneks oraz późniejsza umowa z których wynika, że Pan J.N. wystąpił ze spółki cywilnej a Pani A.N. do tej spółki wstąpiła wystarczy, żeby dokonać przerejestrowania pojazdów zarejestrowanych do tej pory na Pana K.N. i Pana J.N. - dalej na Pana K.N. oraz Panią A.N. We wniosku strony piszą również, cyt. „Przedmiotowe pojazdy zostały nabyte w ramach prowadzonej działalności w formie spółki cywilnej zawartej pomiędzy J.N. i K.N. Majątek nabyty w trakcie trwania spółki jest wspólną własnością wspólników zwaną wspólnością do niepodzielnej ręki. Wspólność łączna stanowi odrębną masę majątkową, która nie wchodzi do majątków poszczególnych wspólników. W dniu 26 czerwca 2013r. do spółki przystąpiła A.N. Nowoprzystępujący wspólnik stał się współwłaścicielem, na zasadzie współwłasności łącznej, pojazdów, które już stanowią składnik majątku spółki. Z dniem 30.06.2013r. ze spółki wystąpił J.N. Zgodnie z aneksem z dnia 26.06.2013r. par. 6 wszelkie zobowiązania i należności wynikające z wystąpienia J.N. ze spółki zostały rozliczone. W spółce pozostały dwie osoby tj. K.N. i A.N., które kontynuują działalność gospodarczą. W tej sytuacji obecnymi i jedynymi właścicielami przedmiotowych samochodów, na zasadzie współwłasności łącznej są K.N. i A.N. W związku z powyższym istnieje konieczność zaktualizowania danych zawartych w treści dowodów rejestracyjnych w/w pojazdów”.

W związku z powyższym bardzo proszę o opinię czy wobec w/w przedstawionych dokumentów słuszne jest żądanie przez organ rejestrujący dodatkowego dokumentu podpisanego przez wszystkich wspólników (dotychczasowych tj. K.N. oraz J.N. i nowego wspólnika A.N.) z którego jasno wynikałoby, że pojazdy wchodziły w skład majątku spółki cywilnej oraz, że zostały wniesione do spółki na własność a nie jedynie do używania.

Dodatkowo do zapytania dołączono zanonimizowana kopię wniosku o rejestrację.

Odpowiedź: W mojej ocenie w przedstawionym stanie faktycznym możliwe jest przerejestrowanie pojazdów, w sposób wskazany we wniosku, bez potrzeby żądania od strony przedłożenia dodatkowego dokumentu podpisanego przez wszystkich wspólników.

Uzasadnienie: Na wstępie należy zaznaczyć, że z dokumentów przedłożonych do wniosku jednoznacznie wynika, że pojazdy zostały nabyte przez wspólników do ich majątku wspólnego w ramach zawartej umowy spółki cywilnej. Spółka cywilna jest specyficzną formą prowadzania działalności gospodarczej. Ponieważ spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej oraz nie jest jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną której ustawa przyznaje zdolność prawną, sama nie jest przedsiębiorcą zatem nie może posiadać własnej firmy (tj. oznaczenia przedsiębiorcy). Przedsiębiorcami są natomiast wspólnicy tej spółki. Zgodnie z art. 43 (4) Kodeksu cywilnego firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.

Powyższe oznacza, że w firmie (oznaczeniu przedsiębiorcy) muszę się znaleźć imię i nazwisko osoby, a wszelkie dodatkowe oznaczenia mają charakter fakultatywny.

W przedstawionej zapytaniu sprawie dokumenty potwierdzające nabycie pojazdu (faktury oraz oświadczenie zbywcy) jednoznacznie wskazują, że nabywcą samochodu na własność byli wspólnicy, w ramach powadzonej przez siebie spółki cywilnej. Firma zgodnie z wymogami powołanego wyżej art. 43(4) zawierała imiona i nazwiska wspólników oraz dodatkowe oznaczenie tj. informację o wspólnym prowadzenie spółki cywilnej (skrót s.c.). Dodatkowo fakt, że pojazdy zostały nabyte przez wspólników w ramach prowadzonej spółki cywilnej potwierdza wydruk z ewidencji środków trwałych. Sam wydruk rzeczywiście wygenerowano z Programu Księga Podatkowa w dniu 11 września 2013 r. ale potwierdza on fakt włączenia pojazdów do ewidencji środków trwałych spółki cywilnej, jeszcze przed zmianą składu osobowego spółki tj. odpowiednio w roku 2005, 2012 oraz w na początku 2013 r. (kolumna I – data wprowadzenia do ewidencji). Daty te zgadzają się z datami widniejącymi na dokumentach potwierdzających nabycie pojazdów przez wspólników.

Jeżeli chodzi o wątpliwość czy cyt. „pojazdy zostały wniesione np. aportem do spółki na własność a nie do używania, a jeżeli tak to czy po jakimś czasie nie zostały z majątku tej spółki cywilnej wyłączone”, to należy zaznaczyć, że z dokumentacji jednoznacznie wynika, że spółka została zawiązana w 1999 r. a pojazdy nie zostały wniesione jako wkład do spółki przez któregoś wspólników, ale nabyte na własność jako majątek wspólny, w trakcie trwania umowy spółki. Natomiast ze wspomnianej ewidencji środków trwałych w kolumnie „data likwidacji” przy pojazdach, których dotyczył wniosek nie wskazano by te środki trwałe uległy likwidacji.

Jeżeli chodzi o występującego wspólnika zgodnie z art. 871 §2 kodeksu cywilnego występującemu wspólnikowi wypłaca się w pieniądzu wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki. Oznacza to, że w ramach rozliczenia się wspólników jako „spłaty” nie mógł on otrzymać np. któregoś z samochodów nabytych w czasie trwania spółki.

Polecam również uwadze wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 12 marca 2007 r. II SA/Ke 605/06 i uzasadnienie do tego orzeczenia. Dotyczył on co prawda nieco innego stanu faktycznego (w rozpatrywanej przez sąd sprawie wspólnik zmarł przed wystąpieniem ze spółki, która przed tym zdarzeniem liczyła trzech wspólników), niemniej jednak warto zwrócić uwagę, że sąd w powołanym orzeczeniu wskazał, że dokumentem stanowiącym podstawę do dokonania zmiany w danych rejestracyjnych może być również aneks do umowy spółki cywilnej określający jej aktualny skład osobowy. Powołany wyrok dostępny jest pod linkiem http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/7A2F804B93.

Zupełnie na marginesie, jeżeli organ posiada wiedzę, że poprzedni wspólnik spółki zmarł, kierowane do strony żądania przedłożenia oświadczenia osoby zmarłej jest bezzasadne, a wręcz może zostać potraktowane przez stronę jako wymuszenie przedłożenia dokumentu antydatowanego i ze sfałszowanym podpisem. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 października 2007 r. III SA/Łd 279/07 LexPolonica nr 2315588 wskazano, że fakt, że na osobie domagającej się rejestracji spoczywa ciężar udokumentowania prawa własności do pojazdu stanowiącego przedmiot rejestracji, nie zwalnia organu administracji z obowiązku wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy i wskazania stronie, jakie dowody musi ona przedstawić aby sprawa mogła być załatwiona zgodnie z jej interesem.