27 listopada br. w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji odbyło się posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Obradom komisji współprzewodniczyli Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Szymański oraz Prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński.

Z ramienia Związku Powiatów Polskich w Komisji udział wzięli Wiceprezes Zarządu ZPP, Starosta Poznański Jan Grabkowski, Dyrektor Biura ZPP Rudolf Borusiewicz oraz Zastępca Dyrektora Biura ZPP Grzegorz Kubalski.

Polityka Spójności

Pierwszym punktem obrad był wniosek strony samorządowej do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej o informacje na temat Polityki Spójności. Odpowiedzi udzielił Jacek Karnowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.

- Jeżeli chodzi o informacje Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, a zwłaszcza Polityki Spójności, to mogę powiedzieć jedno, że mamy wszyscy – i strona samorządowa, i rząd – to samo stanowisko co do tego, że Polityka Spójności powinna dalej istnieć i o to będziemy walczyli – zaznaczył wiceminister.

Podsekretarz Stanu wyraził również zadowolenie z dotychczasowego zaangażowania samorządów, jednocześnie apelując o jeszcze większą aktywność w ramach Komitetu Regionów. – Taka aktywność jest, ale na pewno jest ona potrzebna jeszcze większa – dodał.

Jacek Karnowski przypomniał, że Polska obejmie prezydencję w Unii Europejskiej w przyszłym roku, co stanowi dobrą okazję do kontynuacji działań na rzecz Polityki Spójności. Na koniec zachęcił uczestników do zadawania pytań i podjęcia dyskusji.

Samorządy wskazują na problemy z ustawą o ochronie sygnalistów

Podczas posiedzenia Komisji strona samorządowa zgłosiła wątpliwości dotyczące wdrażania ustawy o ochronie sygnalistów z dnia 14 czerwca 2024 roku. Kluczowy problem dotyczył definicji organu publicznego i rozszerzenia obowiązków związanych z przyjmowaniem zgłoszeń zewnętrznych na organy kolegialne, takie jak rady gmin, powiatów oraz sejmiki województw.

Głos w tej sprawie zabrała Małgorzata Baranowska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, która wskazała, że problemem zgłoszonym przez samorządy jest obecne brzmienie ustawowej definicji organu publicznego, zgodnie z którym organem publicznym są naczelne i centralne organy administracji rządowej, terenowe organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego, inne organy państwowe oraz inne podmioty wykonujące z mocy prawa zadania z zakresu administracji publicznej, właściwe do podejmowania działań następczych w dziedzinach wskazanych w zakresie przedmiotowym ustawy. Związek Województw RP opiniował, żeby definicja organu publicznego była taka jak w projekcie ustawy z 12 lipca 2023 roku. Jak poinformowała wiceminister definicja organu publicznego uzgodniona w ramach KWRiST została zmieniona na obecnie obowiązującą wskutek decyzji politycznej podjętej na późniejszym etapie prac legislacyjnych nad projektem ustawy, w trakcie opiniowania projektu w ramach SKRM i została rozszerzona do jednostek samorządu terytorialnego, czyli oprócz burmistrza, starosty, wójta zostało dodane: radę powiatu, radę sejmiku wojewódzkiego.

Witold Magryś, Dyrektor Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, podziękował za wyjaśnienia, podkreślając, że takie zmiany wywołują liczne wątpliwości praktyczne. Wskazał, że organy kolegialne, obradujące rzadziej niż raz na kwartał, w jawny sposób, nie są odpowiednie do pełnienia takich funkcji. - Rady obradują na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego, nie rzadziej niż raz na kwartał. Z kolei ustawa zawiera pewne terminy, co by oznaczało, że w sytuacji dokonania takiego zgłoszenia na forum rady, należałoby zwoływać nadzwyczajne posiedzenia – powiedział Magryś. - Jak w ogóle zapewnić ochronę sygnalistów, skoro rady obradują w sposób jawny, a ich obrady są transmitowane, są publikowane na BIP. Dlatego wydaje nam się, że jest to zupełnie nieuzasadnione rozszerzenie definicji, w praktyce uniemożliwiające ochronę sygnalistów – dodał. Jego zdaniem, odpowiedzialność za wdrażanie zgłoszeń powinna spoczywać na organach wykonawczych, takich jak prezydent, marszałek, wójt czy starosta.

Z kolei Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich, zwrócił uwagę na szerszy problem związany z odwróceniem uzgodnień wypracowanych w ramach KWRiST.  - W toku prac Komisji Wspólnej wynegocjowaliśmy brzmienie, które wydawało się rozsądnym kompromisem między tym, co Państwo potrzebowaliście, tym, jak funkcjonują jednostki samorządu, i jednocześnie gwarantowało odpowiedni poziom ochrony sygnalistycznej. Po czym nagle okazuje się, że bliżej niesprecyzowane osoby w imię decyzji politycznej odwracają to, co zostało uzgodnione na Komisji Wspólnej – powiedział Kubalski. Jego zdaniem późniejsza zmiana definicji, wprowadza chaos i utrudnia funkcjonowanie jednostek samorządu. Dodał również - Jeżeli my nie mamy gwarancji, że to, co zostanie uzgodnione na Komisji Wspólnej (…), nie zostanie potem arbitralną decyzją zmienione w dokładnie przeciwną stronę, to pojawia się pytanie, na ile mamy mieć podstawę do zaufania w to, co my tutaj uzgadniamy ze stroną rządową.

Przedstawiciele strony samorządowej zaapelowali o powrót do wcześniejszej wersji definicji organu publicznego, która została uzgodniona podczas prac KWRiST, oraz o wyjaśnienie, kto podjął decyzję o wprowadzeniu zmian i jakie były jej motywy.

Należy podjąć szybsze działania w sprawie warsztatów terapii zajęciowej (WTZ)

Kolejny punkt obrad dotyczył omówienia braku postępów w realizacji uzgodnień dotyczących przyszłości warsztatów terapii zajęciowej (WTZ), które podjęto 25 września 2024 r. Sekretarz KWRiST, Marek Wójcik, zwrócił uwagę na opóźnienia w pracach nad kluczowymi kwestiami i zaapelował o pilne działania.

– To, o czym dziś rozmawiamy, jest konsekwencją naszych ustaleń sprzed trzech miesięcy, kiedy zwracaliśmy się z prośbą o rozpoczęcie rozmów z przedstawicielami WTZ-ów na temat ich przyszłości. Niestety, perspektywy dla WTZ-ów pozostają niejasne, i to nie tylko z powodów finansowych. Dlatego apelowaliśmy o przyspieszenie działań w tej sprawie – powiedział Marek Wójcik.

Andrzej Łosiewicz, Zastępca Dyrektora Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych przy Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, poinformował, że zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, skierowano prośbę o utworzenie w ramach pracującego przy Krajowej Radzie Konsultacyjnej Zespołu do spraw aktywizacji zawodowej, grupy roboczej do spraw WTZ-ów. W skład grupy mają wejść przedstawiciele środowiska WTZ, Biura Pełnomocnika Rządu oraz KRK.

– Zaproszenia zostały rozesłane w ubiegłym tygodniu, a harmonogram prac będzie ustalany po zgłoszeniach od zainteresowanych podmiotów – poinformował Łosiewicz. Podkreślił, że równolegle trwają prace nad rozporządzeniem zwiększającym dofinansowanie dla WTZ-ów i Zakładów Aktywizacji Zawodowej (ZAZ) poprzez zmianę algorytmu.

W odpowiedzi na przedstawione informacje Marek Wójcik zwrócił uwagę na konieczność szybkiego wprowadzenia konkretów. – Proponuję, aby ten punkt znalazł się w porządku obrad następnego posiedzenia KWRiST, by poznać efekty prac grupy roboczej – zaproponował. Dodał, że samorządy są gotowe do współpracy w sprawie algorytmu finansowego, podkreślając jego znaczenie dla dalszego funkcjonowania WTZ-ów.

– Rada powiatu oraz wszystkie gminy muszą podjąć odpowiednie uchwały, zanim możliwe będzie wypłacenie środków. Wszyscy na nie czekają, dlatego apelujemy o jak najszybsze działanie – podsumował Wójcik, deklarując pełną gotowość samorządów do wsparcia działań rządu.

Ochrona cen energii elektrycznej na 2025 rok

W dalszej części posiedzenia odbyła się dyskusja na temat wniosku strony samorządowej o odpowiedź Ministra Klimatu i Środowiska na apel w sprawie potrzeby objęcia samorządów terytorialnych ograniczeniem wysokości cen energii elektrycznej w roku 2025.

Współprzewodniczący KWRiST Arkadiusz Chęciński poinformował, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska skierowało do Komisji pismo, prosząc o wykreślenie punktu dotyczącego ochrony cen energii z porządku obrad. Jak podkreślił Chęciński trudno nie rozmawiać o temacie, który właśnie jest rozpatrywany w Sejmie i może zostać uchwalony. W apelu podkreślono, że samorządy nie zostały objęte ochroną cen maksymalnych, w przeciwieństwie do gospodarstw indywidualnych. Z perspektywy strony samorządowej wydaje się, że zapomniano o istotnym fakcie: większość zadań realizowanych przez samorządy dotyczy mieszkańców – naszych obywateli.

- Szczególnie dramatycznym przykładem są szpitale powiatowe, które już teraz borykają się z poważnymi problemami finansowymi. Drastyczne podwyżki cen energii elektrycznej od 1 stycznia stanowią dla nich ogromne zagrożenie. Podobne trudności dotyczą innych obszarów działalności samorządów, takich jak oświata, kultura, czy oświetlenie ulic – dodał współprzewodniczący KWRiST.

Warto przypomnieć, że po wybuchu wojny na Ukrainie ceny energii narzucone samorządom były często astronomiczne, sięgające w skrajnych przypadkach nawet dwóch tysięcy złotych za MWh. Samorządy znajdowały się w sytuacji bez wyjścia, nie mając możliwości negocjacji tych stawek. Praktycznie były one pod presją firm energetycznych, które dyktowały warunki.

Nawet gdy ceny energii na rynku zaczęły spadać, próby renegocjacji umów podejmowane przez samorządy były odrzucane. Firmy energetyczne odmawiały jakichkolwiek zmian, przez co wysokie stawki pozostały w mocy, pomimo korzystniejszych warunków rynkowych. Co więcej, budżet państwa dopłacał różnicę wynikającą z zawyżonych cen, co dodatkowo obciążało finanse publiczne.

Marek Wójcik dodał, że w poprzednim okresie samorządy korzystały z ochrony cen energii. Mechanizm ten obejmował maksymalne ceny na 100% zużycia energii, co pozwalało na utrzymanie stabilności lokalnych budżetów. – Planując budżety na rok 2025, nie uwzględniliśmy żadnych dodatkowych, wyższych kosztów wynikających z cen energii, ponieważ w projekcie procedowanym przez nas w ramach prac Komisji, samorządy terytorialne były objęte mechanizmami ochronnymi ceny maksymalnej – dodał Wójcik.

W związku z powyższym samorządy zwróciły się do strony rządowej z apelem o przywrócenie mechanizmu ochrony cen przynajmniej na pierwszy kwartał 2025 roku, co pozwoliłoby na przetrwanie najtrudniejszego okresu zimowego. Przedstawiciele samorządów zaapelowali także o otwartość na dialog i możliwość wspólnego wypracowania korzystnych rozwiązań. Wciąż istnieje szansa na wprowadzenie poprawek w Senacie.

Apel o kompleksowe rozwiązania dotyczące wynagrodzeń pracowników samorządowych

Kolejny punkt obrad dotyczył wniosku strony samorządowej o informację Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotyczącą postulatów w sprawie wynagrodzeń pracowników samorządowych.

Marek Wójcik, przypomniał, że już kilka miesięcy temu apelowano do resortu o podjęcie rozmów nad systemowym rozwiązaniem kwestii wynagrodzeń. – Prosiliśmy o szybkie działania, ale niestety nic się nie wydarzyło. Otrzymaliśmy jedynie kolejną tabelę wynagrodzeń, która pokazuje ogromne spłaszczenie płac – różnice między grupami wynoszą najczęściej zaledwie 100 złotych – mówił.

Wójcik zwrócił również uwagę, że podwyżki płacy minimalnej od lat odbywają się bez żadnej rekompensaty dla samorządów, które są największym pracodawcą w Polsce. – Bez odpowiednich wynagrodzeń nie będzie dobrej administracji publicznej, a degradacja środowiska pracowników samorządowych pogłębia się – dodał.

Wiceminister Małgorzata Baranowska poinformowała, że postulaty zgłoszone przez stronę samorządową dotyczące m.in. zmian w zakresie wynagrodzeń pracowników samorządowych, w tym również dodatku stażowego i nagrody jubileuszowej, wymagają zmiany ustawy o pracownikach samorządowych,  która pozostaje w gestii Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. – W najbliższym czasie skierujemy do MSWiA pismo z informacją o zgłoszonych postulatach zmiany tej ustawy – zapewniła.

Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura ZPP zwrócił uwagę, że jest to jest jeden z projektów, w przypadku którego brakuje chętnych do dokonania istotnych zmian, głównie z powodu sporu kompetencyjnego. - Myślę, że dużą wartością dzisiejszego spotkania byłoby, gdyby przedstawiciele MSWiA potwierdzili otwartość na opracowanie gruntownych zmian w obowiązującej ustawie. Wstępnie przedstawialiśmy te zmiany zarówno na spotkaniu roboczym, które miało miejsce wcześniej, jak i w pismach wysyłanych w ubiegłych latach. Jeśli MSWiA zadeklarowałoby gotowość do pracy nad tą ustawą, to być może będziemy mieli szansę na zmiany, bo te zmiany są naprawdę konieczne.

Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Szymański zasugerował, żeby samorządowe propozycje regulacji zostały przesłane i uwzględnione w kompleksowym projekcie zmian decentralizacyjnych, złożonym przez korporacje samorządowe do MSWiA.

Marek Wójcik zaproponował także intensyfikację prac nad projektem w najbliższych tygodniach, by na kolejnym posiedzeniu plenarnym przedstawić informacje o ich postępie. – Jeśli resort zgodzi się na taki harmonogram, będziemy mieli szansę na konkretne zmiany – dodał.

Planowane zmiany w orzecznictwie osób z niepełnosprawnościami

W dalszej części spotkania na wniosek strony samorządowej przedstawiciele Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawili informacje na temat  planowanych zmian w orzecznictwie osób z niepełnosprawnościami dla celów pozarentowych.

Wiceminister Małgorzata Baranowska przekazała, że w listopadzie bieżącego roku odbył się przegląd śródokresowy programu Funduszy Europejskich na Rozwój Społeczny (FERS), w ramach którego dokonano analizy założeń projektowych, projektów fiszki, przygotowanie zintegrowanego i kompleksowego systemu orzekania o niepełnosprawności i dokonano zmiany proponowanych założeń. W wyniku warsztatów roboczych, przed przedstawieniem fiszki na posiedzeniu Komitetu Monitorującego FERS, fiszkę poddano konsultacjom społecznym i środowiskowym. W wyniku tych konsultacji odstąpiono od kształtu projektu w zaproponowanym brzmieniu. Wskazała również, że aktualnie trwają prace nad wypracowaniem założeń projektu pod nazwą „Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności oraz form wsparcia”, Celem projektu byłoby stworzenie kompleksowego modelu orzekania o niepełnosprawności odpowiadającego na indywidualne potrzeby osób z niepełnosprawnościami oraz systemem świadczeń i innych form wsparcia. Jak podkreśla wiceminister zmodyfikowany model orzekania o niepełnosprawności byłby oparty o międzynarodową klasyfikację funkcjonowania niepełnosprawności i zdrowia, a także byłby zgodny z postanowieniami Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Byłby pierwszym krokiem do stworzenia w pełni kompleksowego i zintegrowanego systemu orzekania o niepełnosprawności.

Do wypowiedzi wiceminister odniósł się Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura ZPP - Dostaliśmy, co prawda, formalnie informację, tylko nie wynika z nich to, co było kluczem przy oprotestowaniu fiszki. Warto, żeby wybrzmiała w sposób bardzo jasny sytuacja, jaka zaistniała. Zmiany w zakresie systemu orzecznictwa jako zmiany w strukturze administracji publicznej powinny być jednak najpierw przedmiotem dyskusji merytorycznej no i do pewnego stopnia decyzji politycznej, ale decyzji politycznej podjętej w pewnym konsensusie ze wszystkimi interesariuszami systemu. Natomiast tutaj, bez przedstawienia założeń, bez uchwalenia jakiejkolwiek ustawy, w fiszce projektu znalazły się rozwiązania przesądzające, że obok obecnego systemu orzecznictwa w sprawach rentowych ma powstać niezależny, podporządkowany tylko i wyłącznie ministerstwu pion orzekania o niepełnosprawności na poziomie centralnym, wojewódzkim i delegatur wojewódzkich z bliżej nieokreśloną dokładnością, jaka byłaby siatka tych delegatur. Oczywiście przy jednoczesnym odebraniu orzekania o niepełnosprawności powiatom. My jesteśmy otwarci na różne rozwiązania (…). Natomiast sytuacja, w której ministerstwo zaczyna wpadać na pomysł budowania administracji niezespolonej, branżowej, która ma mieć gęstość mniejszą niż gęstość wojewódzka, jest po prostu sprzeczna z założeniami, jakie legły u podstaw reformy ustrojowej roku 1998. Tym bardziej oburzające było to, że próba przepchania tego typu rozwiązania pojawiła się na maksymalnie niskim poziomie. To znaczy fiszki do projektów. Dodał również, że jeżeli strona samorządowa nie prowadziłaby dostatecznie dokładnego monitoringu i nie podniosła tej kwestii, fiszka by spokojnie przeszła, ponieważ dotyczyło to projektów w kwocie 400 milionów złotych. Po zrealizowaniu tego projektu byłaby budowana presja, że trzeba bezwzględnie przyjąć rozwiązania, które tam zostały założone, bo jeżeli to nie będzie zrobione, to przepadną środki, które były przeznaczone na projekt, bo będą one uznane za niekwalifikowane. - Na ten moment to zostało zatrzymane i cieszymy się z tego powodu, ale kłopot polega na tym, że w tym, co zostało nam zreferowane, dalej nie wiemy, czy państwo utrzymujecie pomysł budowania własnej administracji, bo chcecie państwo mieć "własną zabawkę", którą państwo samodzielnie będziecie  sterować i nie będziecie musieli się zmagać z kwestiami funkcjonowania samorządów zarówno na poziomie powiatowym, jak i wojewódzkim - dodał Grzegorz Kubalski.

Mariana Rybicka, Naczelnik Wydziału ds. nadzoru nad orzekaniem o niepełnosprawności uznała przedstawione wnioski strony samorządowej za zbyt daleko idące. Wyjaśniła, że fiszka, która została przedstawiona nie jest już fiszką aktualną. Jest to fiszka projektowa programu FERS. Podkreśliła, że szczegółowa analiza fiszki uwzględniała działania związane z konsultacjami społecznymi, środowiskowymi oraz konsultacjami w ramach procesu legislacyjnego.

Zwróciła również uwagę na założenia strategii na rzecz osób z niepełnosprawnościami, która zakłada reformę systemu orzekania o niepełnosprawności. - W tej strategii zostało wskazane, że reformowany system orzeczniczy ma być systemem, który będzie łączył orzecznictwo dla celów rentowych, pozarentowych, edukacyjnych i będzie tworzył jednolity system. (…) Będzie on oparty na trybie dwuinstancyjnym. Będą funkcjonowały komisje powiatowe, jako oddziały powiatowe pierwszej instancji, i komisje wojewódzkie – dodała.

Wyzwania demograficzne i finansowe w systemie edukacji

Podczas posiedzenia Wiceminister Edukacji, Katarzyna Lubnauer, omówiła aktualne prace Ministerstwa Edukacji Narodowej dotyczące zarządzania siecią szkół publicznych oraz dotacji przekazywanych przez gminy na rzecz przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych. Zwróciła uwagę na wyzwania, które stoją zarówno przed całym krajem, jak i przed jednostkami samorządu terytorialnego. - Jest dla nas jasne, że zmiany demograficzne mają ogromny wpływ na system edukacji. W 2016 roku urodziło się 412 tysięcy dzieci, a w 2024 roku prognozowana liczba urodzeń wyniesie około 250 tysięcy. To dramat demograficzny, zwłaszcza w kontekście nierównomiernego rozkładu populacji – na terenach wiejskich mamy proces wyludniania, a w miastach i na przedmieściach liczba dzieci rośnie, co prowadzi do konieczności nauki na dwie zmiany – zaznaczyła wiceminister.

W Polsce samorządy prowadzą niemal 12 tysięcy szkół podstawowych, z czego 7 tysięcy znajduje się na terenach wiejskich. Ponad 25% samorządowych szkół to placówki małe, w których uczy się mniej niż 96 uczniów. Z kolei, w ubiegłym roku szkolnym, wnioski dotyczące likwidacji lub przekształcenia szkół zostały w 96,16% przypadków pozytywnie zaopiniowane przez kuratorów oświaty. Wiceminister podkreśliła, że w obliczu zmieniającej się sytuacji demograficznej, konieczne jest wprowadzenie nowych rozwiązań w zakresie funkcjonowania małych szkół, szczególnie na terenach wiejskich.

- Trwają prace nad projektem ustawy, którego celem jest wsparcie małych wspólnot samorządowych, borykających się z niekorzystnymi zmianami demograficznymi. W szczególności chodzi o ochronę małych szkół, które są nie tylko placówkami edukacyjnymi, ale także pełnią ważną rolę społeczną i kulturalną, szczególnie na obszarach wiejskich. Ważnym elementem jest także współpraca z innymi ministerstwami, ponieważ małe szkoły muszą stać się także miejscem opieki nad dziećmi i seniorami, a także miejscem wsparcia dla rodzin – mówiła Lubnauer.

Wiceminister zwróciła również uwagę na nowelizację ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która zmienia sposób ustalania dochodów samorządów, w tym środków przeznaczanych na oświatę. Zgodnie z nowymi przepisami, zostaną wprowadzone mechanizmy korekty kwoty potrzeb finansowych.

- Słyszymy głos samorządów i zdajemy sobie sprawę, że sposób funkcjonowania oświaty na wsi musi ulec zmianie. Chcemy, aby małe szkoły, szczególnie na terenach wiejskich, nie były likwidowane, lecz przekształcane w takie placówki, które nadal pełnią funkcje edukacyjne i społeczne. Pracujemy nad rozwiązaniami, które umożliwią łatwiejsze przekształcanie szkół, tak by mogły one funkcjonować w formie systemu z filiami, co pozwoli uniknąć emocji związanych z likwidacjami – podsumowała Katarzyna Lubnauer.

Następnie Grzegorz Cichy, reprezentujący Unię Miasteczek Polskich zaapelował o pilną potrzebę rewizji i przeglądu wydatków oświatowych, które będę ponoszone przez samorządy w pierwszych miesiącach 2025 roku. - Otrzymujemy sygnały od wielu samorządów o dużym wzroście kosztów związanych z prowadzeniem edukacji, szczególnie w gminach miejsko-wiejskich oraz w małych miastach, liczących od kilku do kilkunastu tysięcy mieszkańców – informuje.

Niestety, potrzeby edukacyjne naliczone przez Ministerstwo Finansów nie wystarczą na pokrycie kosztów utrzymania szkół, przedszkoli, centrów usług oświatowych, dowozu uczniów i innych usług. Wzrosty kosztów są ogromne – sięgają kilku, a nawet kilkunastu milionów złotych. W związku z tym, burmistrzowie i wójtowie, wspólnie ze skarbnikami, zmuszeni są do cięcia wydatków, aby zamknąć budżety na 2025 rok. Niestety, już teraz wiadomo, że zabraknie środków, co zmusi samorządy do szukania pieniędzy w trakcie roku, kosztem inwestycji, remontów i innych działań. Dlatego strona samorządowa zgłasza te potrzeby z odpowiednim wyprzedzeniem, mając nadzieję na ich uwzględnienie.

W tym punkcie głos zabrał również Grzegorz Kubalski, który wskazał, że w toku prac nad projektem ustawy wyraźnie mówiono, że kluczowym zagadnieniem, które należy rozstrzygnąć jest kwestia wyliczenia potrzeb oświatowych, które wchodzą do nowego systemu. - Potrzeby oświatowe, jeżeli odwołamy się do tego, jak one są określone w ustawie, zasadniczo powinny odzwierciedlać wydatki, jakie są ponoszone przez jednostki samorządu terytorialnego na oświatę. Tymczasem została przyjęta kwota nie tyle potrzeb oświatowych, tylko kwota, jaką państwo dałoby w roku 2024 na część oświatową subwencji ogólnej. My w tym roku zarówno w negocjacjach, jak i później konsensusu, który zawarliśmy, wyraźnie podkreśliliśmy, że naszym oczekiwaniem jest to, że w roku 2025 nastąpi zalgorytmizowanie i przekalkulowanie potrzeb oświatowych, które wchodzą do systemu, tak żeby one rzeczywiście odzwierciedlały to, czym one być powinny.

Kolejną kwestią poruszoną przez Grzegorza Kubalskiego jest obowiązek finansowania niepublicznych szkół dla dorosłych. Jeśli obowiązek szkolny dotyczy osób do 16-18 roku życia i państwo gwarantuje w tym zakresie odpowiednie wsparcie, to sytuacja, w której czujemy potrzebę finansowania edukacji dorosłych, zwłaszcza w szkołach niepublicznych, które często oferują edukację w formie fikcji, wydaje się problematyczna. Najlepiej pokazują to wyniki tych placówek. - Może powinniśmy po prostu wyraźnie to sobie powiedzieć: jeśli ktoś w dzieciństwie i młodości korzysta z edukacji oferowanej przez państwo, ma to zagwarantowane i koszty ponosi państwo. Jeśli jednak osoba, mając 40 lat, przypomina sobie o edukacji, to nie jest już obowiązek państwa, aby ją finansować – dodał.

Rozpoczęcie prac nad pakietem decentralizacyjnym

Podczas posiedzenia na sam koniec spraw różnych, współprzewodniczący KWRiST Tomasz Szymański skierował do strony samorządowej prośbę: - Przedstawiliście Państwo, jako reprezentanci korporacji samorządowych, na ręce Pana Ministra Tomasza Siemoniaka, pakiet propozycji mających na celu decentralizację, uzdrowienie i przywrócenie kompetencji samorządów w wielu obszarach. Po wstępnej analizie przygotowaliśmy zestaw rozwiązań, które chciałbym skierować do konsultacji i opiniowania przez poszczególne zespoły tematyczne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu. Materia jest obszerna i złożona, dotyczy praktycznie wszystkich zespołów funkcjonujących w ramach Komisji Wspólnej. Dlatego moja prośba brzmi: zacznijmy roboczo pracować nad tym materiałem w odpowiednich grupach tematycznych.

Opinię pozytywną otrzymał:

• Wniosek Ministra Infrastruktury o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu KWRiST do wydania opinii wiążącej do propozycji kryteriów podziału rezerwy subwencji ogólnej w 2025 r., powoływanej w budżecie państwa na mocy art. 34 ustawy z dnia 1 października 2024 r o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
• Wniosek Ministra Infrastruktury z prośbą o pilne zaopiniowanie projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wniosków o objęcie w danym roku budżetowym dopłatą z Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (nr 79).
• Projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy na naprawienie szkód spowodowanych przez powódź z września 2024 r. ze środków instrumentów inżynierii finansowej oraz środków instrumentów finansowych podlegających ponownemu wykorzystaniu.
• Wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli KWRiST do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw i rodzajów niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych.
• Wniosek Ministra Sprawiedliwości o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli KWRiST do wydania opinii wiążącej do:
  • projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (B858);
  • projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (B859).
• Wniosek Ministra Edukacji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Edukacji Kultury i Sportu do wydania opinii wiążącej do:
  • projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla  szkoły policealnej;
  • projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (NR 41);
  • projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół;
  • projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli.
• Wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Zarządzanie zasobami wodnymi” w ramach poddziałania „Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014– 2020”.
• Wniosek Ministra Finansów o pilne rozpatrzenie projektu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwrotu utraconych przez gminy dochodów z tytułu zwolnienia z podatku od nieruchomości przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego.
• Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wsparcia dla organu prowadzącego szkołę, w której utworzono oddział o profilu mundurowym (Nr 1160).
• Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szkolenia w oddziale o profilu mundurowym.
• Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie określenia limitu zezwoleń na utworzenie oddziałów o profilu mundurowym w roku 2025 (Nr 1158).
• Projekt  rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2024 (RD 140) (Główny Urząd Statystyczny).
• Projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne i ustawy o kontroli w administracji rządowej (Ministerstwo Cyfryzacji) (UC 44).
• Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego (MZ 1724).
• Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego (MZ 1717).
• Projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).
• Projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą „Budowa kampusu Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy” (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego).
• Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniający rozporządzenie w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej na lata 2022–2027 (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów).
• Projekt Programu Strategicznego Rozwoju Bieszczad (Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego).
• Projekt Programu Strategicznego Błękitny San (Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego).
• Projekt Programu Rozwoju Roztocza – województwo podkarpackie (Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego).
• Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków (nr 18 w Wykazie prac legislacyjnych Ministra Rozwoju i Technologii) – z uwagą.
• Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków (nr 47 w Wykazie prac legislacyjnych Ministra Rozwoju i Technologii).
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wysokości stawek opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej.
• Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
• Projekt ustawy o zmianie ustawy o doradztwie podatkowym (UD134) (Ministerstwo Finansów).
• Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
• Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wyłączenia obowiązków poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych.
• Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wyłączenia obowiązków poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych.
• Projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Finansów) – z uwagą.
• Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej.
• Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych.
• Propozycja podziału środków rezerwy subwencji ogólnej na 2024 r., o której mowa w art. 36 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
• Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie zaliczenia gmin oraz miast do jednego z czterech okręgów podatkowych.
• Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1722) – zgoda na tryb obiegowy Komisji.
• Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1725) – zgoda na tryb obiegowy Komisji.

Negatywną opinię otrzymał:

• Wniosek Ministra Edukacji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Edukacji Kultury i Sportu do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie sposobu podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych między jednostki samorządu terytorialnego w roku 2025.

Do wydania opinii wiążącej przez odpowiednie Zespoły skierowano:

• Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie standardów opieki sprawowanej nad dziećmi w wieku do lat 3.
• Projekt ustawy o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (UC 25) (Ministerstwo Rozwoju i Technologii).