Corocznie jednostki samorządu terytorialnego, a w szczególności gminy, podejmują działania w celu likwidacji szkół, uzasadniając je koniecznością zmniejszenia wydatków na realizowane zadania oświatowe w związku ze spadkiem liczby uczniów w szkołach.

Działaniom tym towarzyszą na ogół protesty społeczności lokalnych oraz sprzeciw związków zawodowych zrzeszających nauczycieli.

Kwestię likwidacji szkół i placówek publicznych ustawodawca uregulował w art. 59 ustawy o systemie oświaty. Przepis ten określa szczegółową procedurę likwidacji i dzieli ją niejako na dwa etapy.

Pierwszy etap obejmuje podjęcie przez jednostkę samorządu terytorialnego zamiaru likwidacji szkoły, poinformowanie rodziców dzieci uczęszczających do takiej szkoły o zamiarze jej likwidacji oraz uzyskanie opinii kuratora oświaty co do takiego przedsięwzięcia.

Drugi etap to podjęcie uchwały o likwidacji szkoły.

Jedną z ważniejszych zmian w zakresie likwidacji szkół i placówek publicznych na którą należy zwrócić już teraz uwagę jest ograniczenie samodzielności jednostek samorządu terytorialnego poprzez wzmocnienie pozycji kuratora w tym zakresie. Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty z 25 grudnia 2015 r. wprowadziła bowiem od 23 stycznia 2016 r. ponownie obowiązek (zniesiony w 2009 r.) uzyskania przez organ prowadzący pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny przed dokonaniem likwidacji szkoły lub placówki publicznej. Zmiana ta została wprowadzona pomimo sprzeciwu strony samorządowej.

W kolejnych artykułach dokonamy szczegółowego omówienia każdej z czynności podejmowanej w toku likwidacji szkoły publicznej.