Specyfika zajęć z religii uzasadnia prawo rodziców dzieci do bezpłatnego nauczania - odpowiada MEN na pytanie Czytelniczki.

Gmina, ustalając wysokość opłat za świadczenia w przedszkolach, nie może domagać się od rodziców dzieci odpłatności za naukę religii bez uwzględnienia szczególnego charakteru prowadzonych zajęć - pisze dalej MEN.

Poniżej publikujemy pytanie zadane przez Czytelniczkę przy pomocy naszego formularza oraz odpowiedź MEN w całości.

Teresa: W publicznych przedszkolach organizuje się w ramach planu zajęć przedszkolnych naukę religii na życzenie rodziców. Uchwały Rady Gminy Miasta w sprawie odpłatności za pobyt dziecka w przedszkolu ustalają bezpłatną realizację 5 godzin podstawy programowej (w ramach której nie ma religii), pozostałe godziny zajęć w przedszkolu są płatne przez rodziców zgodnie z zapisami w uchwałach samorządowych. Pytanie, jak w takiej sytuacji realizować naukę religii. Co z zatrudnieniem i wynagrodzeniem katechety?.

Stanowisko MEN: „Uznając prawo rodziców do religijnego wychowania dzieci oraz zasadę tolerancji, Państwo zagwarantowało w art. 12 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisanego w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318), że szkoły publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola prowadzone przez organy administracji państwowej i samorządowej organizują zgodnie z wolą zainteresowanych naukę  religii w ramach planu zajęć szkolnych i przedszkolnych. Prawo rodziców do zapewnienia ich dzieciom wychowania religijnego zgodnego z ich przekonaniami jest zagwarantowane również przepisami art. 53 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Specyfika organizowania zajęć z religii, które podobnie jak zajęcia realizowane w oparciu o podstawę programową wychowania przedszkolnego mają charakter dydaktyczno-wychowawczy, wynika z odrębnych regulacji prawnych.

Religia w przedszkolu (oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej) organizowana jest na mocy art. 12 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz. U. z 1992 r. Nr 36, poz. 155, z późn. zm.).

Przepisy te stanowią, że zajęcia z religii odbywają się na życzenie rodziców, przy czym w ich zorganizowanie zaangażowane są dwa podmioty: organ prowadzący oraz właściwe władze kościoła lub związku wyznaniowego. Strona kościelna odpowiada za opracowanie i zatwierdzenie programów i podręczników do nauczania religii, za przygotowanie nauczycieli religii oraz kierowanie ich do tych szkół i przedszkoli, w których rodzice złożyli stosowne oświadczenia.

Nauczyciela religii, katechetę przedszkolnego lub szkolnego zatrudnia przedszkole lub szkoła zgodnie z Kartą Nauczyciela (§ 5 ust. 4 cyt. rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach).

Zajęcia z religii w przedszkolu mogą być wizytowane przez wizytatorów upoważnionych przez władze kościelne. Nadzór pedagogiczny nad nauczaniem religii, w zakresie metodyki nauczania i zgodności z programem prowadzi dyrektor przedszkola lub szkoły oraz pracownicy nadzoru pedagogicznego.

Nauka religii w przedszkolach odbywa się w wymiarze dwóch zajęć przedszkolnych. Wymiar ten może być zmniejszony za zgodą biskupa diecezjalnego Kościoła Katolickiego albo władz zwierzchnich pozostałych kościołów i innych związków wyznaniowych. Czas trwania zajęć z religii powinien być dostosowany do możliwości rozwojowych dzieci i wynosić z dziećmi w wieku 3-4 lat ok. 15 minut, a z dziećmi w wieku 5-6 lat ok. 30 minut.

Przepis § 7 ust. 4 powyższego rozporządzenia, nakłada na nauczyciela religii obowiązek wypełniania dziennika szkolnego - na poziomie edukacji przedszkolnej przepis ten odnosi się do dziennika zajęć przedszkola, o którym mowa w § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.).

Opisana specyfika zajęć z religii, wynikająca z ich szczególnego charakteru oraz zasad ich organizowania w oparciu o odrębne regulacje prawne, w tym m.in. sposób zatrudnienia nauczyciela oraz dokumentowania zajęć uzasadnia prawo rodziców/dzieci do bezpłatnego nauczania.

Reasumując, organ prowadzący, ustalając wysokość opłat za świadczenia udzielane przez przedszkole publiczne (oddział przedszkolny w szkole podstawowej), nie może domagać się od rodziców dzieci odpłatności za naukę religii bez uwzględnienia szczególnego charakteru prowadzonych zajęć oraz obowiązującego stanu prawnego w przedmiotowym zakresie.

Dodatkowo wyjaśniam, że Ministerstwo Edukacji Narodowej nie sprawuje nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego prowadzących szkoły, przedszkola i inne placówki oświatowe. Zgodnie z Konstytucją RP oraz przepisami ustaw samorządowych, jednostki samorządu terytorialnego działają samodzielnie i na podstawie własnego budżetu.

Z ramienia państwa kontrolę nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego z punktu widzenia legalności, w tym treści podejmowanych uchwał, sprawują Prezes Rady Ministrów oraz właściwy wojewoda, a w zakresie gospodarki finansowej - regionalne izby obrachunkowe."

Źródło: samorzad.pap.pl