Wojewoda: wniosek o przyznanie stypendium za wyniki w nauce składa uczeń lub jego przedstawiciel ustawowy, a przeniesienie tego uprawnienia na nauczycieli nie jest zgodne z prawem.
W opublikowanym niedawno rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Śląskiego pochylono się nad tematyką wyróżniania uczniów osiągających wyjątkowo dobre wyniki w nauce czy innych aktywnościach związanych z życiem szkoły. Podstawę prawną dla tego typu programów stanowi ustawa o systemie oświaty, która w swoim art. 90t ust. 1 i 4 upoważnia organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego do podejmowania uchwał określających szczegółowe warunki przyznawania stypendiów. Nie bez znaczenia w tym kontekście jest jednak nie tylko kwestia wymogów, jakie miałby spełnić ubiegający się o stypendium uczeń. Także przepisy upoważniające radę do wydania uchwały wiążą organ pewnymi obowiązkami i ograniczeniami.
Należy pamiętać w szczególności o tym, że stypendia przyznawane są w formie decyzji administracyjnej. Jako że nie wynika to bezpośrednio z przepisów, nie jest to wiedza powszechna. Z tego powodu o nowelizację ustawy i doprecyzowanie kwestii stypendialnej procedury wnosił swego czasu m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich. Co zaś idzie za przyznaniem rozstrzygnięciom o przyznaniu stypendiów formy decyzji - zastosowanie w tym przedmiocie znajdują przepisy k.p.a., jak art. 61 § 1 i § 2 odnoszące się do problematyki wszczynania postępowania administracyjnego. Zgodnie z przytoczonymi przepisami, postępowanie - także to mające prowadzić do przyznania stypendium - wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. W szczególnych okolicznościach, gdy wymaga tego ważny interes strony, wszczęcie postępowania administracyjnego może nastąpić także w wyniku działania organu administracji publicznej pomimo braku wniosku strony (co jest jednak wyjątkiem od reguły).
Przekładając ten przepis na grunt tematyki stypendiów, należy uznać, że wniosek o przyznanie nagrody ma być złożony przez ucznia - działającego osobiście lub przez przedstawiciela ustawowego. Za niezgodny z prawem należy uznać zapis uchwały, w świetle którego taki wniosek ma być prawem nauczyciela czy wychowawcy danego ucznia. Wojewoda potraktował go jako istotne naruszenie prawa, które pociągało za sobą konieczność stwierdzenia nieważności postanowienia.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z 25 października 2024 r. (sygn. NPII.4131.1.824.2024)
