W przekazanym do Sejmu "Sprawozdaniu z działalności NIK w 2012 roku" odnajdujemy interesujący wątek dotyczące spraw związanych z nadzorem pedagogicznym. Otóż zdaniem NIK-u niedostateczny i nieefektywny nadzór pedagogiczny sprawowany przez kuratorów oświaty i dyrektorów szkół publicznych wpływa na obniżenie się poziomu kształcenia w szkołach publicznych.

Nadzór pedagogiczny nad szkołami sprawują: minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, kurator oświaty, działający w imieniu wojewody, dyrektorzy szkół.

Kontrola wykazała, że nadzór pedagogiczny sprawowany przez kuratorów oświaty i dyrektorów szkół publicznych nie był dostatecznie sprawny i efektywny. Wdrożenie w 2009 r. nowych zasad nadzoru pedagogicznego nie zostało właściwie przygotowane. W badanym okresie w niewystarczającym stopniu wykorzystywane były poszczególne formy nadzoru, a uzyskane efekty kształcenia w części szkół obniżyły się.

W okresie od sierpnia do listopada 2009 r. nie obowiązywały żadne szczegółowe zasady sprawowania nadzoru pedagogicznego. Szkolenie kadry pracowników kuratoriów w zakresie ewaluacji zewnętrznej rozpoczęto ponad pół roku po ustaleniu nowych zasad nadzoru pedagogicznego, przez co w badanym okresie przeszkolono zaledwie 155 osób.

W roku szkolnym 2009/2010 oraz w pierwszym półroczu roku szkolnego 2010/2011 w skontrolowanych kuratoriach oświaty ewaluacją zewnętrzną, oceniającą stopień spełniania przez szkoły i placówki wymagań w zakresie efektów pracy, objęto tylko odpowiednio 0,4 proc. i 2,9 proc. nadzorowanych szkół i placówek. Sporządzane w skontrolowanym okresie raporty z ewaluacji zewnętrznych w niewielkim stopniu realizowały cele określone w nowych zasadach nadzoru pedagogicznego, dotyczące oceny jakości pracy szkół i kreowania programów ich rozwoju. Stanowiły one jedynie ogólny opis szkół, oparty na wewnątrzśrodowiskowych opiniach o ich pracy, bez ocen jakości pracy szkół, wskazania mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń w ich funkcjonowaniu. 

Kontrole szkół przeprowadzone przez skontrolowanych kuratorów oświaty (ponad 32 tys.) skutkowały niewielką liczbą zaleceń (ogółem 8541 zaleceń) i stwierdzonych uchybień (421). W wyniku tych kontroli tylko w 42 przypadkach kuratorzy oświaty stwierdzili niedostateczne efekty kształcenia, polecając dyrektorom szkół opracowanie programów naprawczych.

Jedna czwarta skontrolowanych szkół podstawowych i gimnazjów uzyskała w skontrolowanym okresie pogorszenie wyników uzyskanych na sprawdzianach i egzaminach. Wyniki osiągnięte przez uczniów w sprawdzianach przeprowadzanych na zakończenie szkoły podstawowej w roku szkolnym 2009/2010 były w prawie jednej piątej szkół gorsze niż uzyskane w roku szkolnym 2008/2009, a wyniki egzaminów przeprowadzanych na zakończenie gimnazjum były w ponad jednej trzeciej szkół gorsze niż uzyskane w roku poprzednim. Jedna czwarta uczniów skontrolowanych szkół zawodowych nie uzyskała uprawnień zawodowych w wyniku egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe.

O niewłaściwie prowadzonym nadzorze pedagogicznym i niedostatecznej jego skuteczności świadczą również stwierdzone w wyniku kontroli istotne nieprawidłowości w działalności skontrolowanych kuratorów oświaty i dyrektorów szkół publicznych.

Źródło: "Sprawozdaniu z działalności NIK w 2012 roku", NIK, 2013