Kontynuując wyjaśnianie wątpliwości co do terminów zakończenia prac organów stanowiących w obecnej, przedłużonej kadencji, zajmiemy się teraz kwestią wypłaty diet dla radnych zarówno starej, jak i nowej kadencji.

W poprzednim artykule (tutaj) wyjaśniono, że datą zakończenia obecnej kadencji jest 30 kwietnia 2024 r. (kadencja trwa włącznie do tego dnia).

Przy okazji wątpliwości w tym zakresie pojawiły się pytania czy skoro kadencja nowych rad zaczyna się od dnia wyboru (wyborów) jak stanowią samorządowe ustawy ustrojowe to czy w takim razie diety za kwiecień powinny być już wypłacane nowym radnym, natomiast radnym poprzedniej kadencji powinny być zmniejszone proporcjonalnie, ewentualnie czy mamy do czynienia z „podwójną” wypłatą – zarówno dla starych jak i nowych radnych?

Nic bardziej mylnego.

Skoro ustaliliśmy, że przedłużona kadencja obejmuje cały kwiecień, to nie ma powodu, by dotychczasowi radni tracili swoje diety. Powinno się je wypłacać za ten miesiąc zgodnie z przyjętymi przez rady zasadami.

Co jednak z „nowymi” radnymi?

Przypomnijmy, że przepisy dotyczące wyznaczania pierwszej sesji nie zostały w aktach ustrojowych zmienione, ani nie wpływa na ich treść ustawa przedłużająca obecną kadencję. Oznacza to, że komisarze wyborczy winni zwołać pierwsze posiedzenia nowych rad i sejmików w ciągu 7 dni od dnia zakończenia kadencji, a tym jest 30 kwietnia 2024 r.

Oznacza to, że realnym, pierwszym możliwym terminem na rozpoczęcie prac nowej rady gminy, rady powiatu lub sejmiku województwa jest 1 maja. Pierwsze sesje powinny odbywać się więc w całej Polsce w pierwszym tygodniu maja. Nie ma znaczenia tu „otwarcie” odliczania do końca kadencji od momentu wyboru (wyborów), gdyż nie jest to równoznaczne z rozpoczęciem prac organów stanowiących, o czym była mowa w poprzednim artykule. Takim rozpoczęciem jest natomiast pierwsza sesja, zwołana w ciągu 7 dni od zakończenia kadencji poprzedniej rady.

Wtedy też – właśnie na pierwszej sesji - radni będą mogli złożyć ślubowanie, od którego zależy nabycie pełni uprawnień wynikających z mandatu radnego, a więc także do przysługującej diety. Ślubowanie jest bowiem wymaganym przez prawo aktem skutecznego objęcia mandatu i rozpoczęcia jego sprawowania, co nie budzi żadnych wątpliwości w doktrynie i orzecznictwie. Trudno bowiem uznać, że należy wypłacać dietę radnemu przed skutecznym objęciem jego mandatu, a więc osobie, która tego mandatu de facto nie sprawuje.

Ponieważ pierwsza sesja to najwcześniejszy możliwy moment na złożenie ślubowania, a z kalendarza wynikającego z zestawienia przepisów ustanowionych przez ustawodawcę wynika, że pierwsze sesje odbędą się w pierwszym tygodniu maja (nie wcześniej), diety dla radnych wybranych w wyborach 7 kwietnia, będzie można wypłacać od maja 2024 r. Obejmą oni bowiem mandaty dopiero w maju.