Wojewoda stwierdził nieważność uchwały rady gminy, która sugerowała wójtowi podjęcie działań ograniczających napływ znacznej liczby nowych osób na teren gminy. Zarzuty organu nadzorczego wynikały z samej Konstytucji.
Rada gminy na terenie województwa mazowieckiego podjęła w styczniu uchwałę, w której wyraziła zgodę na podjęcie przez wójta czynności zmierzających do ograniczenia możliwości pobytu na terenie gminy znacznej liczby ludności napływowej. Wpływ na to miał fakt, że do urzędu gminy wpłynął wniosek przedsiębiorstwa dotyczący wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej planowanego zespołu tymczasowych obiektów zamieszkania zbiorowego na stały pobyt ludzi, wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Z dokumentacji wynikało, że miało się to wiązać z zamieszkaniem w gminie znacznej liczby osób. Dlatego radni uznali, że właściwa będzie uchwała intencyjna, która wyrazi poparcie dla podjęcia przez organ wykonawczy działań w tym zakresie.
Wojewoda nie zgodził się z takim obrotem sprawy. Stwierdził, że w obowiązującym porządku prawnym nie ma przepisów, które pozwalałyby radom do podejmowania działań w celu ograniczenia możliwości pobytu na terenie gminy ludności napływowej, ani do zlecenia organowi wykonawczemu samorządu podejmowania takich zabiegów.
Wojewoda powołał się przy tym na argumentację konstytucyjną. „Zgodnie z art. 52 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, każdemu zapewnia się wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu; wolności te mogą podlegać ograniczeniom określonym wyłącznie w ustawie, w sposób zgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji, tj. ograniczenia te mogą być ustanowione tylko wówczas, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Wolność wyboru miejsca zamieszkania czy pobytu obejmuje generalny zakaz ingerencji państwa i władz publicznych w tę sferę życia człowieka (wyrok Trybunału Konstytucyjnego K 20/01).” – czytamy w uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego.
Stwierdzając więc, że nie było podstaw prawnych – za taką nie można było bowiem też uznać przepisu statutu gminy, który stanowi, że „Rada swoje stanowisko wyraża w formie uchwał” – wojewoda w całości stwierdził nieważność uchwały.
Opracowano na podstawie rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody mazowieckiego z dnia 14 lutego 2023 r., sygn. WNP-P.4131.4.2023
