Resort Infrastruktury będzie bronić stanowiska, że wydziały komunikacji nie popełniły błędów w stosowaniu przepisów prawa przy rejestracji ciągników z Białorusi.
W poniedziałek, 24 lutego, odbyło się posiedzenie Zespołu do Spraw Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Dyskusja toczyła się głównie wokół problematyki związanej z rejestracją pojazdów sprowadzanych z państw trzecich w kontekście niedawnych wyroków NSA oraz zmian w przeprowadzaniu egzaminów praktycznych na prawo jazdy.

ZPP apeluje, MI zapowiada zmiany

Związek Powiatów Polskich zainicjował dyskusję związaną z rejestracją pojazdów sprowadzanych z państw trzecich w kontekście wyroków NSA z 4 grudnia 2024 r., w których to Sąd stwierdził, że w sprawie decyzji dotyczących rejestracji ciągników sprowadzonych z Białorusi MTZ Belarus doszło do naruszenia prawa.

– W praktyce te orzeczenia NSA wpłynęły negatywnie na sytuację właścicieli takich pojazdów, na działalność przedsiębiorców, którzy zajmują się sprowadzaniem pojazdów z zagranicy, nie tylko z państw członkowskich Unii Europejskiej, ale również z państw trzecich jak Stany Zjednoczone, Kanada. I to w praktyce odbiło się bardzo różnorodną praktyką wydziałów komunikacji w starostwach powiatowych, w zakresie rejestracji pojazdów sprowadzanych spoza Unii Europejskiej. Do nas, do Związku Powiatów Polskich, już od pewnego czasu wpływają regularnie zapytania, abyśmy pomogli w rozwikłaniu tych zagadnień – mówił Przemysław Matysiak. – (…) zdarzają się przypadki, kiedy [pracownicy wydziałów komunikacji w starostwach  powiatowych – przyp. red.] są wzywani czy byli wzywani do prokuratury celem odbycia wizyty pod kątem tego czy czasem nie przekroczyli uprawnień lub nie dopełnili obowiązków; to chodzi o przestępstwo z artykułu 231 kodeksu karnego; generalnie o to, czy w danej sytuacji doszło przy tej rejestracji ciągnika MTZ Belarus do rażącego naruszenia prawa.

W trakcie spotkań, które odbyły się w styczniu 2025 r. z udziałem strony samorządowej, przedstawiciele Ministerstwa wskazywali, że projekt zmian legislacyjnych w obszarze rejestracji pojazdów i homologacji jest przygotowany i oczekuje na wpis do wykazu prac legislacyjnych. Jednak do dnia posiedzenia Zespołu resort nie przedstawił projektu. Nie było o nim również jakiejkolwiek wzmianki w wykazie prac legislacyjnych resortu.

Jak zauważył Przemysław Matysiak, w ubiegłym tygodniu zarówno do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak również do Ministerstwa Infrastruktury, zaczęły wpływać interpelacje poselskie dotyczące tego tematu. W odpowiedzi Ministra i Rozwoju Wsi znalazł się następujący fragment:

Z informacji przekazanych przez resort infrastruktury wynika, że aktualnie finalizowane są prace nad przygotowaniem zmian do ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia, których celem będzie m.in. stworzenie nowej, precyzyjnej procedury dopuszczenia do ruchu w RP pojazdów z krajów trzecich i rozstrzygnięcie kwestii możliwych odmiennych interpretacji przepisów prawa w tym zakresie. Projektowane przepisy będą zawierały także przepis abolicyjny, poprzez który stan zastany wobec m.in. ciągników rolniczych sprowadzonych uprzednio na terytorium RP z państw niebędących członkami Unii Europejskiej i zarejestrowanych na obszarze RP bez dokumentów homologacyjnych, będzie mógł pozostać utrzymany tak, aby zmiana tego stanu nie wpłynęła negatywnie na podmioty użytkujące te pojazdy.

Obecna na posiedzeniu Olga Tworek, Zastępca Dyrektora Departamentu Transportu Drogowego w Ministerstwie Infrastruktury, przekazała, że projekt ustawy, wniosek o wpis do wykazu prac legislacyjnych MI oraz OSR są już przygotowane, ale uzgadniane są aktualnie z Departamentem Prawnym ostatnie zapisy. Prawdopodobnie, w przeciągu kilku dni, projekt trafi do Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu.

– Trwało to długo (…), ponieważ projekt reguluje nie tylko ten obszar związany z dopuszczeniem do ruchu pojazdów z krajów trzecich od strony homologacyjnej przede wszystkim, ale także wdrażamy inne regulacje, między innymi te związane z nadzorem rynku, ponieważ przy procedowaniu ustawy homologacyjnej uchylono przepisy związane z wycofywaniem chociażby pojazdów z obrotu, karami administracyjnymi z tym związanymi – mówiła Olga Tworek. – W chwili obecnej mamy pewną lukę prawną. Chcemy w tym projekcie tę lukę uzupełnić, (…) stworzyć taki spójny system (…) Dodatkowo wdrażamy też przepisy związane z elektronicznymi świadectwami zgodności, ponieważ wymaga od nas tego prawo unijne i mamy tutaj też terminy określone w prawie unijnym, więc musieliśmy również ten komponent w ustawie odzwierciedlić. (…) jeżeli chodzi o sam projekt, to mogę zdradzić, że przewidujemy rzeczywiście precyzyjne określenie, w jakich przypadkach, jaki pojazd, skąd pochodzący powinien być poddany jakiemu badaniu. Będzie to się odbywało na zasadzie krajowego indywidualnego dopuszczenia. Będzie ta procedura podzielona na 2 „odnogi”. Będą specjalne zasady dla pojazdów, które nie są już pojazdami nowymi (…) będziemy jako resort bronić stanowiska że jeżeli chodzi o stosowanie przepisów prawa no to wydziały komunikacji nie popełniły błędów i w tym kierunku zmierzamy.

Resort przekazał również, że nowa regulacja ma liczyć 50 stron. Projekt zostanie przedstawiony stronie samorządowej dopiero po wpisaniu go do wykazu prac legislacyjnych. Przedtem być może dojdzie do spotkania on-line, podczas którego – w ramach prezentacji – Ministerstwo Infrastruktury przedstawi założenia aktu. Po otrzymaniu projektu ustawy ZPP roześle do swoich członków ankiety z prośbą o zgłaszanie uwag.

Odnosząc się do dotychczasowych postępowań prokuratorskich, Olga Tworek zapowiedziała, że na 12 marca br. zaplanowane jest spotkanie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Stanisława Bukowca z Ministrem Sprawiedliwości i Prokuratorem Krajowym przy udziale Ministra Rolnictwa, w celu omówienia tego tematu.

Inne sprawy poruszone na posiedzeniu

Odstąpiono od opiniowania na trwającym posiedzeniu Zespołu projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach.

Projekt dotyczy zmian w przeprowadzaniu egzaminów praktycznych na prawo jazdy, a zatem dotyczy bezpośrednio województw i WORD-ów. ZPP zgłosił do niego uwagi na etapie konsultacji publicznych, które zostały uwzględnione.

Ministerstwo Infrastruktury uwzględniło także część uwag przekazanych przez Związek Województw RP.  W toku dyskusji ustalono, że MI wystąpi do KWRiST o upoważnienie Zespołu do wydania opinii wiążącej co do projektu rozporządzenia. Do tego czasu MI, ZWRP oraz WORD-y przepracują temat, tak by ostatecznie móc zaprezentować wspólne poprawki.

Karolina Kopyra z Unii Metropolii Polskich zwróciła się z pytaniem do Ministerstwa Infrastruktury o to, na jakim etapie są prace związane z podniesieniem wysokości opłat z tytułu rejestracji pojazdów i wydawania uprawnień do kierowania pojazdów przez starostów. Informacja zostanie udzielona na następnym posiedzeniu.

Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich zwrócił się z wnioskiem, by na kolejnym posiedzeniu Zespołu ująć punkt dotyczący możliwości wsparcia samorządów, przede wszystkim gmin wiejskich w budowie sieci wodociągowej, w przypadku populacji mniejszej niż 15 tys. mieszkańców. Jego wniosek poparł Mariusz Marszał ze Związku Gmin Wiejskich RP.

Sam także zwrócił się z prośbą – o rewizję przepisów związanych z brakiem możliwości rejestracji pojazdu, który nie ma badania technicznego o postawienie tego punktu na kolejnym posiedzeniu Zespołu.

– W polskim prawie nie jest nigdzie zapisane, że nie można nabyć pojazdu, który jest uszkodzony. Ktoś, kto skonstruował te przepisy, nie do końca wiedział, jak wygląda rzeczywistość – mówił, dzieląc się przykładem ze swojego życia, dotyczącym problemu zarejestrowania uszkodzonego pojazdu.

Olga Tworek potwierdziła, że zostały przygotowane propozycje zmian legislacyjnych w tym zakresie. Kwestie, co do których nie udało się wypracować kompromisowego stanowiska, między innymi w kontekście obowiązku rejestracji np. przy naprawach, nadal są dyskutowane.

Na prośbę Ministerstwa Rozwoju i Technologii przełożono dyskusję, o którą wnioskował Związek Powiatów Polskich, dotyczącą problematyki związanej z pobieraniem opłat za udostępnianie gminom materiałów z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego na potrzeby związane ze sporządzeniem planu ogólnego gminy. Kwestie te zostaną ujęte w porządku obrad kolejnego posiedzenia. Do tego czasu powinny wpłynąć pisemne odpowiedzi MRiT oraz Głównego Geodety Kraju.