WSA w Łodzi orzekł, iż organ gminy może wprowadzać reglamentację towarów i profilować działalność gminnego targowiska. Należy jednak pamiętać, iż wprowadzenie w uchwale zakazu obrotu towarami (np. bronią), którymi handel jest zabroniony ustawowo staje się swoistym "powtórzeniem legislacyjnym". Taki zabieg uznaje się za niedopuszczalny.
Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie ustalenia regulaminu targowiska usytuowanego na terenie miasta. Jednymi z założeń uchwały było wprowadzenie zakazu sprzedaży na terenie targowiska napojów alkoholowych, paliw płynnych, gazów technicznych, spirytusu, metali szlachetnych, papierów wartościowych, broni i amunicji. Prokurator zaskarżył uchwałę. Jako podstawę naruszenia wskazał art. 40 ust. 2 pkt 4 u.s.g. i art. 94 Konstytucji RP. Wydawanie bowiem aktów prawa miejscowego określających zasady korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej są ograniczone regulacjami wynikającymi z aktów wyższej rangi w hierarchii źródeł prawa.
Sąd przychylił się do zarzutów Oskarżyciela Publicznego.
Art. 40 ust. 1 u.s.g. stanowi, iż gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. W zakresie nieregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Należy dodać, iż zgodnie z art. 87 ust. 2 ustawy zasadniczej akty prawa miejscowego są źródłami powszechnie obowiązującego prawa na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Zgodnie z zasadą praworządności organy władzy publicznej działają w granicach i na podstawie obowiązującego prawa, co wynika z art. 7 Konstytucji RP. Przepis ten zakazuje domniemywania kompetencji organu i tym samym nakazuje, aby wszelkie działania organu władzy publicznej były oparte na wyraźnie określonej normie kompetencyjnej.
Sąd podkreślił, że rada gminy nie jest prawodawcą samodzielnym, gdyż może stanowić normy prawne działając tylko w granicach przyznanych jej wyraźnie kompetencji. Przy uchwalaniu tego typu aktu, moc wiążącą dla rady gminy stanowią zatem – obok ustawy zasadniczej – ustawy zwykłe. Ponadto uchwalając akty prawa miejscowego organy administracji muszą respektować unormowania zawarte w aktach wyższego rzędu pamiętając, że prawo miejscowe może być stanowione tylko w granicach upoważnień zawartych w ustawie.
Organ dokonał przekroczenia upoważnienia ustawowego, poprzez wprowadzenie zakazu prowadzenia obrotu na terenie targowiska wymienionymi w uchwale towarami. Uchwalając taki przepis, wprowadzono reglamentację towarów, jakimi można obracać na terenie targowiska. Co do zasady nie ma przeszkód, aby organ dokonał sprofilowania działalności targowiska, niemniej jednak w zaskarżonej uchwale dokonano zabiegu niedopuszczalnego z punktu widzenia zarówno zakresu upoważnienia ustawowego, hierarchii aktów prawnych, jak i zasad poprawnej legislacji, uchwalając, że na targowisku mogą być sprzedawane wszystkie towary, to jest towary których obrót nie jest zabroniony prawem. Powyższe sformułowanie stwarza wrażenie, iż źródłem zakazu obrotu niektórymi towarami jest uchwała, podczas gdy poszczególne zakazy mają swoje umocowanie ustawowe. Zatem przepis ten - w sposób niedopuszczalny - niejako kreuje uchwałę jako źródło zezwolenia na sprzedaż prawem dopuszczonych do obrotu towarów.
Wobec tego Sąd uznał nieważność zaskarżonej uchwały w części.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 listopada 2022 r.
