„Odszkodowanie za zaistniałe szkody powiększa się o kwotę odpowiadającą zmniejszeniu wartości nieruchomości – jeżeli takie zmniejszenie nastąpiło jedynie na skutek działań stanowiących powód czasowego zajęcia nieruchomości. Wyliczając odszkodowanie z tego tytułu w operacie szacunkowym nie można zatem wyliczyć niejako >>całości<< odszkodowania z tego tytułu, że wskazanie w planie zagospodarowania przestrzennego przewiduje, że dana nieruchomość zostanie objęta inwestycją drogową. W tym zakresie właścicielowi nieruchomości przysługuje inne roszczenie, tj. z art. 36 ust. 1 pkt 1 lub 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym” – to teza z niedawnego wyroku NSA. Na jakie jeszcze wątki zwrócił uwagę Sąd w uzasadnieniu?
Po pierwsze NSA zdecydowanie podkreślił, że niedopuszczalne jest, aby szkody wynikłe z zaplanowania na danym terenie inwestycji były wypłacane w ramach odszkodowania ustalanego na podstawie art. 128 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. W ocenie Sądu w tym zakresie właścicielowi nieruchomości przysługuje tylko odszkodowanie związane z aktualnie wybudowaną inwestycją – co wynika również wprost ze wskazanych w § 43 rozporządzenia w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego przesłanek uwzględnianych przy określeniu poniesionych szkód, o których mowa w art. 128 ust. 4 u.g.n.
Naczelny Sąd zauważył też, że zagadnienie związane z zakresem przyznawanego odszkodowania za wywłaszczoną (przejętą z mocy prawa) nieruchomość lub z tytułu ograniczenia możliwości korzystania z nieruchomości było wielokrotnie tematem rozważań w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego i w tego rodzaju sprawach, Sąd tradycyjnie i jednolicie, powołując się na regulacje zawarte w art. 128 u.g.n., podkreślał, że odszkodowanie uregulowane w tym artykule, nie stanowi wartości równej szkodzie powstałej na skutek wywłaszczenia czy ograniczenia w sposobie z niej korzystania. Według Sądu wprawdzie w niektórych wypadkach pojęcia te są tożsame, z reguły jednak wartość szkody jest większa od wartości wywłaszczanego czy ograniczanego prawa, gdyż obok wartości wycenianej nieruchomości, obejmuje również i inne aspekty (np. utracone korzyści). Jednocześnie jednak Naczelny Sąd zwracał uwagę, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 21 ust. 2 posługuje się pojęciem „słusznego odszkodowania”, a nie pojęciem „pełnego odszkodowania” oraz nie precyzuje przy tym, co należy rozumieć przez owo „słuszne odszkodowanie” (np. wyrok NSA z 15 czerwca 2020 r., I OSK 616/19).
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 2021 r., I OSK 2561/18
Źródło: CBOSA
