Konieczność przeprowadzenia badań lekarskich kierowcy może ujawnić się w każdych okolicznościach, a zatem ujawnienie istnienia poważnej niedyspozycji psychicznej przy okazji sporządzania opinii sądowo-psychiatrycznej na potrzeby postępowania karnego, nawet w sprawie, która nie dotyczy czynu sprowadzającego zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym, jest podstawą do wydania decyzji o skierowaniu kierowcy na badania.
wyrok WSA w Poznaniu z 6 lipca 2016 roku, sygn. III SA/Po 55/16, nieprawomocne
W przywołanej sprawie w toku postępowania karnego ustalone zostało, że kierowca leczy się psychiatrycznie, a okresowo jego stan zdrowia psychicznego ulega pogorszeniu. Prokurator wystąpił zatem do właściwego starosty z wnioskiem o skierowanie kierowcy na badania – załączając do wniosku kopię opinii sądowo-psychiatrycznej. Opinia stwierdzała zdiagnozowanie zaburzeń depresyjnych oraz osobowość nieprawidłową z cechami osobowości chwiejnej emocjonalnie. Zarówno starosta, jak i SKO uznali to za dostateczną przesłankę do wydania decyzji.
Nie zgodził się z tym kierowca, który negował możliwość posłużenia się opinią sadowo-psychiatryczną sporządzoną na użytek innego postępowania. Podkreślał, że nigdy nie był sądzony za naruszenie przepisów o ruchu drogowym, a czyn zarzucany w toku postępowania karnego dotyczy znieważenia strażników miejskich i nie ma nic wspólnego ze zdolnością do kierowania pojazdami mechanicznymi. Wskazał również, że przesłanka „istnienia uzasadnionych zastrzeżeń co do stanu zdrowia” powinna być oceniana zgodnie z celem ustawy o kierujących pojazdami, którym jest zapobieganie zagrożeniom w ruchu drogowym. Zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy powinny dotyczyć tego rodzaju aspektów zdrowotnych, które mogą mieć wpływ na zdolność do bezpiecznego prowadzenia pojazdów.
WSA nie podzielił tej argumentacji. Wskazał, że do wydania decyzji o skierowaniu na badania lekarskie nie jest wymagane stwierdzenie w postępowaniu administracyjnym, że stan zdrowia osoby posiadającej uprawnienia do kierowania pojazdami uniemożliwia jej kierowanie pojazdami. Pozytywną realizację kompetencji orzeczniczej usprawiedliwia już istnienie zastrzeżeń, co do stanu zdrowia. Z kolei o tym czy zastrzeżenia, co do stanu zdrowia są „uzasadnione i poważne” rozstrzyga źródło pochodzenia informacji oraz treść informacji o stanie zdrowia osoby uprawnionej do kierowania pojazdami mechanicznymi. Sporna opinia sądowo-psychiatryczna została sporządzona przez dwóch lekarzy, biegłych sądowych, na potrzeby postępowania karnego. Stanowiła podstawę orzeczenia sądu karnego (nieprawomocnego warunkowego umorzenia postępowania karnego) i jako taka niewątpliwie jest ona wiarygodnym źródłem informacji o stanie zdrowia kierowcy.
Z kolei o tym, że ujawnione zastrzeżenia, co do stanu zdrowia kierowcy są istotne dla posiadania uprawnień do kierowania pojazdami, rozstrzyga wprost treść art. 3 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami. Przepis w sposób jednoznaczny wskazuje, że posiadanie uprawnień do kierowania pojazdami warunkuje zarówno sprawność fizyczna, jak i psychiczna. Niezbędne jest zatem skierowanie na badania – ich wynik przesądzi natomiast o zdolności do prowadzenia pojazdów.
