Codzienne potrzeby przewozowe gminnej społeczności zaspokaja gmina lub związek międzygminny. Niezapewnienie takich przewozów nie zobowiązuje powiatu do ich organizacji lub dofinansowania.
Przypomina o tym Konwent Powiatów Województwa Lubuskiego w stanowisku podjętym 19 listopada br. w Krośnie Odrzańskim. Powołuje się przy tym na odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej na interpelację nr 903 w sprawie organizacji transportu zbiorowego w gminach i powiatach.
Wiceminister Tadeusz Jarmuziewicz wyjaśnia w niej, że jeśli chodzi o przewozy, dla których organizatorem jest powiat, to w myśl ustawy o publicznym transporcie zbiorowym powiatowymi przewozami pasażerskimi są zasadniczo przewozy wykonywane w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i niewykraczające poza granice powiatu, inne niż przewozy gminne. Są to przewozy, których celem jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb przewozowych mieszkańców danego powiatu (bądź powiatów w przypadku zawarcia porozumienia powiatów bądź utworzenia związku powiatów). Jednakże przewozy powiatowe mają charakter ponadgminny.
W przypadku braku porozumienia między gminami obowiązek organizacji przewozów między gminami nie przechodzi z mocy prawa na powiaty i nie powstają w stosunku do samorządów powiatowych zobowiązania organizacyjne i finansowe w tym zakresie. Inną kwestią jest możliwość podjęcia przez jednostki samorządu terytorialnego różnego szczebla, np. gmin z powiatem, współdziałania w zakresie dofinansowania przewozów.
Starostowie w stanowisku zauważają ponadto, że plan transportowy jest opracowywany przez powiat liczący co najmniej 80 tys. mieszkańców w zakresie linii komunikacyjnej lub sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich w przypadku planowanego organizowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej.
Obowiązek pracowania planu dotyczy w efekcie dużych powiatów.
Plan transportowy może być też opracowywany przez związek międzygminny w zakresie linii komunikacyjnej na obszarze gmin tworzących związek międzygminny.
- W świetle art. 8 ust. 2a i ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym, przepisów art. 7 ust. 1 pkt. 3 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym i art. 5 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym nie można traktować jako ustanawiającej wyłączność powiatu na organizowanie przewozów powiatowych w niewielkim zakresie, obejmującym jedynie dwie gminy tego powiatu. Skoro art. 5 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym dopuszcza zawieranie przez powiat porozumień z gminą w sprawie powierzenia jej prowadzenia zadań publicznych powiatu i jednocześnie ustawa o samorządzie gminnym przewiduje możliwość zawierania takich porozumień między tymi jednostkami samorządowymi, to na podstawie art. 8 ust. 5 w związku z ust. 2a tej ustawy całkowicie uzasadnione wydaje się być zastąpienie gminy przez związek międzygminny jako strony porozumienia zawartego z powiatem, w celu przejęcia zadań powiatu o zasięgu terytorialnym obejmującym jedynie część powiatu – dowiadujemy się ze stanowiska.
Powiat, który dotychczas nie organizował przewozów powiatowych, nie planuje zostać organizatorem publicznego transportu zbiorowego. Zdaniem starostów nie oznacza to jednak, że nie zamierza wspierać gmin w przypadku podjęcia przez nie przedmiotowego zadania.
– Przystąpienie powiatu do związku międzygminnego w roku 2016 powinno umożliwić otrzymanie przez tenże związek dofinansowania do biletów ulgowych w ramach organizowanych przewozów użyteczności publicznej – wyjaśnia Mirosław Glaz, przewodniczący Konwentu Powiatów Województwa Lubuskiego.
W podjętym stanowisku Konwent biorąc pod uwagę nikły stopień zaawansowania prac nad założeniami planów transportowych w województwie lubuskim wyraża także obawę co do tego w jaki sposób będzie funkcjonować transport publiczny w perspektywie roku 2017. Dotyczy to także sytuacji, w której znaczna część uprawnionych pasażerów zostanie pozbawiona ulg w transporcie lokalnym, gdyż ze względów finansowych jednostki samorządowe nie zorganizują przewozów o charakterze użyteczności publicznej.
