Wojewoda: poważnym błędem przy ustalaniu regulaminu korzystania z cmentarza, jest umieszczanie w nim zasad, które powinny stanowić przedmiot umowy między jednostką samorządu a zarządcą.
Wojewoda Warmińsko-Mazurski stwierdził częściową nieważność uchwały rady miasta w sprawie uchwalenia regulaminu korzystania z cmentarza komunalnego. Przyjęta uchwała zawierała zasady, do których uregulowania w takim regulaminie organ nie miał prawa, tym samym naruszając zakres upoważnienia ustawowego. Rozstrzygnięcie zwraca uwagę na konieczność odróżnienia od siebie kwestii możliwych do uregulowania aktem prawa miejscowego i tych, które powinny stanowić jedynie przedmiot osobnej umowy.
W regulaminie stanowiącym przedmiot analizowanego aktu prawa miejscowego, organ wyszedł poza schemat spraw do ustalenia, ustanowiony przepisami art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. Na jego podstawie, jednostka określa zasady i tryb korzystania z gminnych urządzeń i obiektów użyteczności publicznej, do których zalicza się także cmentarze. Pojęcia "zasad i trybu korzystania" nie można jednak rozumieć zbyt szeroko.
Z doktryny i orzecznictwa sądów wynika, że "zasady i tryb korzystania" z obiektów, to ogólne wytyczne mające postać reguł zachowania się osób przebywających na danym obszarze. Tym samym, przepisy aktu prawa miejscowego regulujące te kwestie, odnoszą się do podmiotów korzystających z cmentarza, a nie podmiotów zarządzających czy administracji. Uwagę należy zwrócić na oddzielne potraktowanie przez ustawodawcę zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (art. 40 ust. 2 pkt 4 u.s.g.) oraz zasad zarządu mieniem gminy (art. 40 ust. 2 pkt 3 u.s.g.). Tworzenie aktu prawa miejscowego poświęconego jednemu rodzajowi regulacji, nakazuje ograniczenie się tylko do nich.
Z tego powodu, za rażące naruszenie prawa Wojewoda uznał m.in. określenie w uchwale dot. zasad i trybu korzystania z cmentarza rzeczy takich, jak godziny pracy biura, czas załatwiania formalności związanych z organizowaniem pogrzebów czy tryb przyjmowania wniosków i skarg. Jak wskazał Wojewoda, określenie zadań i sposobów wykonywania obowiązków przez zarządcę cmentarza, powinno stanowić element zawieranej z nim umowy. Dla takich regulacji nie ma jednak miejsca w regulaminie, który ma dotyczyć zupełnie innych rzeczy i jest adresowany do innego kręgu odbiorców.
Uznanie aktu prawa miejscowego za naruszający prawo w stopniu rażącym, pociągnęło za sobą częściowe stwierdzenie jego nieważności.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z 2 stycznia 2025 r. (sygn. PN.4131.1.2025)
