Informacja na temat sytuacji bibliotek powiatowych, a także znaczenie i dostępność bibliotek na terenach wiejskich – zagadnienia te były przedmiotem posiedzenia sejmowej podkomisji stałej do spraw czytelnictwa i prawa autorskiego, która odbyła się 10 stycznia 2025 r.
Edyta Wiśniowska (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego) zwróciła uwagę, że resort nie ma bezpośredniego wpływu na funkcjonowanie bibliotek powiatowych i tych zlokalizowanych na terenach wiejskich, bowiem jest to zadanie samorządów. Przedstawicielka MKiDN wskazała, że największymi problemami, z którymi borykają się biblioteki są zbyt niskie finansowanie oraz braki kadrowe. Środki przekazywane przez ministerstwo w ramach programów nie mogą być przeznaczane na działalność podstawową, tj. wynagrodzenia personelu, czy też koszty utrzymania obiektów bibliotecznych.
Tomasz Makowski (dyrektor Biblioteki Narodowej) przekazał, że zauważalny jest wzrost czytelnictwa. Jest to m.in. efekt Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa (NPRC). Co więcej, według danych GUS, odnotowano istotny wzrost (na poziomie 4,5%) odwiedzin w bibliotekach publicznych, przy czym należy odnotować, że 2/3 bibliotek w Polsce znajduje się na terenach wiejskich i miejsko-wiejskich. Dyrektor BN wskazał również, że wystąpił ogromny wzrost odwiedzin bibliotek przez mężczyzn aktywnych zawodowo.
Łukasz Załęski (dyrektor Biblioteki Publicznej w Piasecznie, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich) zwrócił uwagę, że biblioteki powiatowe są częściowo wykluczone z niektórych programów pomocowych. Środowisko bibliotekarzy postulowało o włączenie bibliotek powiatowych do NPRC.
Na przykładzie Biblioteki w Piasecznie, dyrektor Załęski wskazał, że w ostatnim czasie zmieniła się połowa kadry. W kontekście wynagrodzeń podniósł, że w bibliotekach lokalnych „goni się minimalną krajową”, a płace bibliotekarzy wahają się od 4,6 tys. zł brutto do 7 tys. zł brutto. Pracownicy bibliotek nie otrzymują tzw. „trzynastej pensji”, a prócz podstawy wynagrodzenia, dodatku za wysługę lat i premii uznaniowej dyrekcja nie może przyznać im innych dodatkowych środków. W podsumowaniu dyrektor Załęski stwierdził, że budżety, którymi dysponują lokalne biblioteki samorządowe są „budżetami na przetrwanie”.
Z retransmisją posiedzenia podkomisji można zapoznać się tutaj
