Nie niż demograficzny ani nagły spadek skierowań wydawanych przez sądy a wadliwie funkcjonujący system kierowania oraz doprowadzania dzieci i młodzieży do publicznych ośrodków wychowawczych są powodami złej sytuacji tych placówek. Szczegółową listę problemów, wymagających pilnego rozwiązania, przedstawił na początku lutego bieżącego roku Konwent Powiatów Województwa Śląskiego.
Ograniczenie skierowań do prywatnych ośrodków
Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze (MOW-y) przeznaczone są dla dzieci i młodzieży w wieku 10-18 lat niedostosowanych społecznie wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i resocjalizacji. Do zadań MOW-ów należy eliminowanie przyczyn i przejawów niedostosowania społecznego oraz przygotowanie wychowanków do życia zgodnego z obowiązującymi normami społecznymi i prawnymi.
Istnienie tych placówek jest bardzo ważne, jednak samorządy mają coraz większe problemy z ich utrzymaniem. Ich źródłem mają być komercyjne ośrodki wychowawcze, które funkcjonują na zupełnie innych zasadach niż te publiczne, a jednocześnie stanowią docelowe miejsce skierowania dla sporej liczby wychowanków. Głównym problemem ośrodków [publicznych] jest brak odpowiedniej liczby wychowanków, co przekłada się na niekorzystną sytuację finansową związaną ze zbyt małą kwotą subwencji oświatowej. Oczywistym jest, że placówki niepubliczne, w których nie obowiązuje Karta Nauczyciela, znajdują się w zupełnie innej sytuacji związanej z zatrudnieniem ¬– czytamy w Stanowisku Konwentu Powiatów Województwa Śląskiego.
Samorządowcy wskazują, że problem ze skierowaniami do publicznych MOW-ów jest spory, bo aż około 30% nieletnich kierowanych jest do ośrodków komercyjnych, które wcale nie gwarantują najwyższego poziomu kształcenia. Zarazem każda jedna osoba skierowana do ośrodka niepublicznego, generuje wyższe koszty dla samorządów. Zasadnym wydaje się rozważenie ograniczenia skierowań do jednostek niepublicznych na rzecz MOW-ów prowadzonych przez JST. Dzięki powyższemu ograniczone zostaną wydatki w samorządach z jednoczesnym zapewnieniem wysokiego standardu kształcenia i resocjalizacji dla tej grupy młodzieży. W placówkach, w których obowiązuje Karta Nauczyciela, zagwarantowany jest udział w procesie resocjalizacji wykwalifikowanej kadry – podkreślają.
Pół tysiąca skierowanych poza systemem oświaty i resocjalizacji
Śląscy samorządowcy zauważają przy okazji jeszcze kilka innych problemów związanych z resocjalizacją dzieci i młodzieży, które sprowadzają się do wadliwie funkcjonującego systemu. Wskazują między innymi na przeciągające się w czasie postępowania sądowe, skutkujące umieszczaniem nieletnich w MOW-ach na podstawie postanowień tymczasowych, odnawianych co trzy miesiące. Do tego umieszczanie nieletnich bez orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, jak również brak rejonizacji, skutkiem czego na terenie placówek przebywają wychowankowie z całego kraju, za którymi nie podążają określone kwoty na realizację potrzeb oświatowych.
Palącym problemem, jak podkreśla Starosta Raciborski Grzegorz Swoboda, jest mało skuteczny system doprowadzania nieletnich skierowanych przez sądy do MOW-ów. Na terenie kraju rocznie około 500 skierowanych nie zostaje doprowadzonych do placówek, w których powinni się znaleźć na mocy postanowień sądów. Powinno budzić to niepokój, bo ci młodzi ludzie de facto w większości przypadków znajdują się poza systemem zarówno oświaty, jak i resocjalizacji – czytamy w Stanowisku Konwentu Powiatów Województwa Śląskiego.
Rozwiązaniem, które zdaniem samorządowców postawiłoby MOW-y na nogi, a jednocześnie nie wymagałoby zwiększenia finansowania tych placówek, jest ustalenie zasad kierowania potencjalnych wychowanków MOW-ów w pierwszej kolejności do ośrodków prowadzonych przez JST, a dopiero po wyczerpaniu możliwości przyjęcia, do placówek komercyjnych.
Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią Stanowiska Konwentu Powiatów Województwa Śląskiego w sprawie zwiększenia potrzeb oświatowych na wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych oraz kierowanie wychowanków w pierwszej kolejności do publicznych Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych.
