Wojewoda: Jednostka organizacyjna pełniąca funkcje pomocnicze i obsługowe wobec jednostek oświatowych, nie jest urzędem ani instytucją samorządową, zatem uchwała w sprawie statutu nie zalicza się do aktów prawa miejscowego.
Wojewoda Śląski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze w sprawie przyjętej przez radę gminy uchwały w sprawie nadania statutu jednostce organizacyjnej gminy - zespołowi obsługi placówek oświatowych, do którego zadań należy wsparcie realizowania czynności z zakresu edukacji publicznej. Uchwała została przyjęta przez radę gminy na podstawie przepisów samorządowych, a także art. 12 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, zaś rada gminy przyznała jej rangę aktu prawa miejscowego. Świadczy o tym m.in. umieszczony w treści uchwały zapis o konieczności ogłoszenia tekstu statutu w oficjalnym publikatorze.
Jak zauważył Wojewoda, akty prawa miejscowego mogą być wydawane tylko wtedy, gdy umożliwiają to stosowne upoważnienia umieszczone w ustawach, wyłącznie na ich podstawie i w ich granicach. Wynika to z art. 94 Konstytucji RP. Tym samym, do utworzenia aktu prawa miejscowego nie wystarczy "zwykła" norma kompetencyjna, jak wspomniana wyżej umieszczona w ustawie o finansach publicznych. Powołanie się przez organ samorządu na taką podstawę prawną jest zatem niewłaściwe.
Wojewoda przypomniał w tym miejscu wyrok NSA z 3 marca 2010 r. (sygn. II OSK 2058/09), z którego wynika, że jednostki budżetowej jednostki samorządu terytorialnego (jak opisywanego tu zespołu obsługi placówek oświatowych) nie można traktować jako instytucji czy urzędu, których usługi mają charakter powszechny. Skoro zatem zadania jednostki budżetowej są zadaniami o charakterze wewnętrznym, wiążąc się z obsługą administracyjną, finansową i organizacyjną lokalnych szkół, uchwała organu jednostki samorządu terytorialnego w sprawie jej statutu może być tylko aktem kierownictwa wewnętrznego. To bardzo istotna różnica w porównaniu do aktu prawa miejscowego, który jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego, wyposażonym w normy o charakterze powszechnym, generalnym i abstrakcyjnym.
Reasumując, statut jednostki świadczącej obsługę placówek oświatowych na terenie samorządu, dotyczy tylko jej wewnętrznej działalności i nie oddziałuje na inne podmioty. Wobec braku przepisów (upoważnienia ustawowego), które by na to pozwalały, nie można nadać mu formy aktu prawa miejscowego.
W konsekwencji, Wojewoda stwierdził nieważność badanej uchwały.
Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Śląskiego z 5 grudnia 2024 r. (sygn. NPII.4131.1.877.2024)
