Rzecznik Praw Obywatelskich zaapelował o rozważenie granicy wieku uprawniającej ucznia do samodzielnego decydowania o uczestnictwie w lekcjach religii i etyki. Podstawę do tego daje ratyfikowana przez Polskę Konwencja ONZ o prawach dziecka.

Zgodnie z art. 12 ustawy o systemie oświaty, publiczne przedszkola i szkoły podstawowe organizują naukę religii na życzenie rodziców, publiczne szkoły ponadpodstawowe na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii decydują uczniowie.

Wydaje się, że możliwe byłoby rozważenie obniżenia granicy wiekowej wskazanej w art. 12 ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Zgodnie z art. 14 Konwencji o Prawach Dziecka państwa-strony są zobowiązane do respektowania prawa dziecka do swobody myśli, sumienia i wyznania oraz respektowania praw i obowiązków rodziców lub, w odpowiednich przypadkach, opiekunów prawnych odnośnie do ukierunkowania dziecka w korzystaniu z jego prawa w sposób zgodny z rozwijającymi się zdolnościami dziecka.

Przepis ten wskazuje zatem na korzystanie ze swobody wyznania przez samo dziecko. Jest to zgodne z ogólną koncepcją odpowiedzialności rodzicielskiej przyjętą w tej konwencji, w myśl której odpowiedzialność rodzicielska musi być realizowana w sposób odpowiadający rozwojowi zdolności dziecka i w oparciu o najlepszy interes dziecka.

Koncepcja ta znalazła również odzwierciedlenie w art. 48 ust. 1 Konstytucji RP, a  rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.

W doktrynie wyrażany jest pogląd, że przepis ten ma na celu zapewnienie poszanowania zdania dziecka, przede wszystkim poszanowania jego wolności sumienia i wyznania oraz przekonań. Postanowienie to chronić miało dziecko przed presją nakierowaną na przyjęcie poglądów anty lub areligijnych albo przeciwnie, religijnych, gdy są one wyznawane przez rodziców, lecz nie są podzielane przez dojrzewające dzieci.

Źródło: RPO