W ostatnim czasie powróciła dyskusja na temat zmiany podziału administracyjnego Polski, w której pojawia się propozycja utworzenia nowego, odrębnego regionu NUTS-2. W grudniu 2024 roku tarnowscy radni miejscy oraz powiatowi podjęli uchwały postulujące rozdział statystyczny Małopolski, co miałoby na celu ułatwienie dostępu do środków unijnych oraz funduszy z budżetu centralnego.

Pomysł ten zakłada wyodrębnienie dwóch regionów: aglomeracji krakowskiej oraz pozostałej części Małopolski. Taki podział mógłby umożliwić wschodniej części województwa, w tym Tarnowowi, korzystanie z programów finansowych dedykowanych Polsce Wschodniej. Jak zaznaczają radni dzięki wyodrębnieniu Metropolii Krakowskiej "pozostała część Województwa Małopolskiego mogłaby otrzymać najwyższe wsparcie ze wszystkich województw zakwalifikowanych do wsparcia dla Polski Wschodniej, ponieważ PKB per capita w województwie małopolskim po wydzieleniu tak rozumianego regionu byłoby niższe niż w najsłabszym gospodarczo województwie Lubelskim (i to pomimo obecności dwóch dużych miast – Tarnowa i Nowego Sącza)".

Wicemarszałek Małopolski, Ryszard Pagacz, zwrócił uwagę, że choć niekoniecznie potrzebny jest nowy podział administracyjny, warto rozważyć statystyczne wsparcie dla biedniejszych regionów, aby środki zewnętrzne były dystrybuowane w sposób bardziej zrównoważony.

Mieszkańcy Tarnowa mają różne opinie na temat tego pomysłu. Niektórzy uważają, że zmiany te przyniosłyby miastu Tarnów korzyści, takie jak zwiększenie liczby miejsc pracy czy przyciągnięcie turystów. Inni są sceptyczni, nie dostrzegając znaczących zmian wynikających z takiej reformy.

Krótki zarys historyczny

Warto przypomnieć, że do 1998 roku Polska była podzielona na 49 województw, a Tarnów był stolicą województwa tarnowskiego. Reforma administracyjna z 1999 roku zmniejszyła liczbę województw do 16, co miało na celu usprawnienie zarządzania, ale również wywołało wiele kontrowersji. Tarnów znalazł się w województwie małopolskim, gdzie dominującą rolę odgrywa Kraków jako stolica regionu. Wiele mniejszych miast po reformie, w tym Tarnów, utraciło swój prestiż i wpływ na kształtowanie polityki regionalnej, co często prowadziło do ich marginalizacji.

Proponowane zmiany mają na celu nie tylko przywrócenie Tarnowowi dawnego statusu, ale także zapewnienie bardziej sprawiedliwego podziału środków finansowych, co mogłoby przyczynić się do rozwoju regionu i zmniejszenia dysproporcji między poszczególnymi częściami kraju.

Argumenty zwolenników pomysłu

Zwolennicy tego pomysłu argumentują, że mniejsze województwa mogłyby skuteczniej odpowiadać na potrzeby lokalnych mieszkańców. Jednym z głównych argumentów za utworzeniem odrębnych regionów NUTS-2 - „Metropolii Krakowskiej” oraz pozostałej części województwa małopolskiego - jest, jak już wspominano, szansa na bardziej sprawiedliwy podział środków finansowych, zwłaszcza tych pochodzących z dotacji unijnych przeznaczonych na rozwój Polski Wschodniej. Obecny podział województwa małopolskiego sprawia, że Tarnów i okoliczne tereny często pozostają w cieniu Krakowa, co utrudnia realizację projektów na rzecz rozwoju lokalnego. Podział województwa pozwoliłby skuteczniej aplikować o fundusze i wykorzystać je na budowę infrastruktury, rozwój edukacji czy wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Pytania na przyszłość

Inicjatywa utworzenia nowego podziału NUTS-2 wynika z chęci wzmocnienia pozycji miasta Tarnowa i poza metropolitalnej części województwa małopolskiego na mapie administracyjnej Polski. Jednak czy utworzenie tego regionu rzeczywiście rozwiąże problem marginalizacji wschodniej Małopolski? Czy zmiana podziału statystycznego NUTS-2 faktycznie przełoży się na realne korzyści dla mieszkańców w postaci nowych inwestycji i miejsc pracy? A może warto zastanowić się nad innymi mechanizmami wsparcia dla takich miast jak Tarnów?