Uczniowie zespołów szkół zawodowych uczą się w placówkach wybranych w większości przez samych siebie; gimazjum nie pomogło im w dokonaniu wyboru. Szkoły, w których się uczą są w ich opinii w miarę nieźle wyposażone. Tym samym uczniowie raczej dobrze wypowiadają się o samorządach powiatowych, które odpowiadają za prowadzenie tych placówek. Jednak duże zróżnicowanie w odpowiedziach wskazuje na różny stopień starań w tym zakresie, jaki dokładają poszczególne powiaty. Mimo zróżnicowania odpowiedzi, przeważa wśród uczniów opinia, że zdobywają w swoich szkołach umiejętności na wystarczającym poziomie, które w opinii uczniów przygotowują ich do egzaminu dobrze lub wystarczająco. Takie są generalne wnioski z badania ankietowego przeprowadzonego w okresie 2009 - 2010 na 3,4 tys. uczniów placówek zawodowych z 28 powiatów.
Własny wybór
W powiatach: dębickim, gorlickim, ropczyckim, jasielskim, nowosądeckim, dąbrowskim, tarnowskim przebadano łącznie 1,2 tys. uczniów. Na pytanie, kto dokonał wyboru szkoły, najwieksza liczba wskazań padła na wybór samodzielny - średnio 72 proc. Przeciętnie 13 proc. uczniów odpowiedziało, że wyboru dokonali za namową rodziców. A 12 proc. z nich odpowiedziało, że to koledzy zasugerowali wybór; z tym, że w powiecie tarnowskim na kolegów wskazało tylko 7,5 proc., a w ropczyckim 17 proc. Na pomoc gimnazjum w dokonaniu wyboru wskazało średnio tylko 3,5 proc. przebadanych uczniów.
Dobre warunki w szkołach
Uczniów z powiatów: kępińskiego, ostrowskiego, ostrzeszowskiego, milickiego, oleśnickiego, wrocławskiego (łącznie 1,5 tys.) zapytano m.in. jak oceniają zapewnienie w ich szkołach przez samorząd powiatowy odpowiednich warunków do nauki zawodu. Najgorszą ocenę w tym zakresie - "powiat nie spełnia swoich zadań" wystawiło swoim władzom średnio 9,4 proc. uczniów w tek grupie powiatów. Było tu jednak znaczne zróżnicowanie: w pow. milickim tak źle oceniło swoje władze aż 20 proc. uczniów, a w pow. ostrzeszowskim tylko 2,7 proc. Jako "niewystarczajace" warunki nauki oceniło średnio 15,6 proc. badanych. I tu również odpowiedzi znaczne się różniły: w powiecie milickim odpowiedziało tak niecałe 7 proc., a w powiecie wrocławskim aż 37 proc. Natomiast "wystarczająco" i "dobrze" warunki nauki oceniło przeciętnie po ok 30 proc. uczniów. Tu poziomy odpowiedzi były zbliżone (szczególenie w odpowiedziach "dobrze").
Różnie z oceną umiejętności. Ale większość mówi: jestem dobrze przygotowany do egzaminu
Najmniej liczną grupę uczniów (tylko 640) przebadano w powiatach woj. łódzkiego: pabianickim, łowickim, brzezińskim, skierniewickim, rawskim oraz mazowieckiego: sochaczewskim, żyrardowskim, grodziskim. W tej grupie duże zróżncowanie ujawinło się w odpowiedziach na pytania o ocenę zdobywanych w szkole umiejętności i stopnia przygotowania do egzaminu zawodowego. O ile w pow. skierniewickim 54 proc. uczniów pozytywnie oceniło zdobywane umiejętności praktyczne, to w pabianickim takiej odpowiedzi udzielił jedynie co czwarty uczeń (25,5 proc.), a w rawskim już tylko co piąty (20 proc.). Najliczniej, w każdym powiecie, uczniowie dokonali oceny na poziomie wystarczającym. Krytycznej oceny zdobywanych umiejętności praktycznych najliczniej dokonali uczniowie w powiatach pabianickim (41 proc.) i rawskim (38 proc). Źródłem nie najwyższych ocen - w kontekście wcześniejszej analizy może być słabe wyposażenie technologiczne stanowisk do praktycznej nauki zawodu. Co do przygotowania do zawodu, z odpowiedzi uczniów widać, że generalnie znają oni wymagania egzaminacyjne i uważają, że do egzaminu zostaną przygotowani bardzo dobrze i dobrze. Najmniej licznie tak odpowiedzili uczniowie w pow. pabianickim (26 proc.) i rawskim (28 proc.). Zastanawiająca jest dychotomia ocen, ponieważ w tych samych powiatach wysoki odsetek uczniów krytycznie ocenia swoje szanse na egzaminie zawodowym: w pabianickim 40 proc., a w rawskim 24 proc.
Grupy Wymiany Doświadczeń to dobry pomysł
Badanie opinii uczniów szkół zawodowych, którego wyniki powyżej Państwu przedstawiliśmy, wykonywane było w latach jako jeden z elementów prac Grup Wymiany Doświadczeń (GWD) w dziedzinie zarządzania usługami oświatowymi w powiatach. GWD to cieszący się wśród samorządowców sporym powodzeniem produkt doradczo-szkoleniowy opracowany dla Państwa przez korporacje samorzadowe: Związek Powiatów, Związek Miast i Związek Gmin Wiejskich. Jest to forma zarówno bieżącej, jak i przekrojowej analizy zarządzania różnorodnymi usługami publicznymi na szczeblu lokalnym. A jednocześnie bardzo chwalony przez samorządowców sposób wymiany doświadczeń w małej grupie osób, w gronie kolegów praktyków z tych samych jednostek samorządu.
Badanie ankietowe uczniów szkół zawodowych jest kontynuowane. Na przełomie bieżącego i przyszłego roku przeprowadzać je będzie kolejnych 5 powiatów, uczestniczących w grupie wymiany doświadczeń w zarządzaniu powiatowymi usługami oświatowymi.
Z materiałami ze spotkań GWD ze wszystkich dziedzin można zapoznać się na prowadzonym przez Związek Powiatów Polskich - Portalu Wiedzy Samorządowej, pod znanym adresem www.jst.org.pl, wybierając serwis Projekty.
