Występują sytuacje, kiedy nauczyciel składa wniosek o nadanie stopnia awansu zawodowego, po rozwiązaniu z nim stosunku pracy w szkole, lub składa wniosek, gdy jeszcze jest zatrudniony, jednak w dniu podejmowania przez organ decyzji, nie pracuje już w szkole.
W pierwszej z tych sytuacji wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 16 lutego 2010 r., II SA/Wa 1730/09, stwierdzając, że zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 Karty Nauczyciela, jej regulacjom podlegają nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, zatrudnieni w placówkach wymienionych w punktach 1-4 wskazanego przepisu. Zakres przedmiotowy dotyczy więc nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych, którzy są czynni zawodowo. Jest to najdalej idąca przesłanka, której spełnienie umożliwia ubieganie się o awans przewidziany przez powyższą ustawę. Stąd też tylko osoby wymienione w przedmiotowym przepisie, mają możliwość otrzymania jednego z rodzajów awansu, przewidzianego w art. 9a ww. ustawy. Tylko więc te osoby podlegają dalszym, szczegółowym kryteriom oceny. Okoliczność braku spełnienia przesłanki bycia czynnym zawodowo nauczycielem eliminuje natomiast kandydata do awansu z możliwości jego otrzymania i jest to niezależne od tego, czy spełnia on dalsze szczegółowe kryteria, umożliwiające otrzymanie awansu. W sytuacji, gdy kandydat do awansu nie legitymuje się przymiotem nauczyciela czynnego zawodowo, nie podlega ustawie – Karta Nauczyciela, więc nie może otrzymać awansu opisanego w tej ustawie.
Natomiast w odniesieniu do drugiej sytuacji, Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 lutego 2011 r., I OSK 1478/10, stwierdził, że warunek bycia nauczycielem, wychowawcą lub pracownikiem pedagogicznym zatrudnionym w szkołach, przedszkolach i placówkach oraz zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli, określonych w art. 1 ust. 1 i 1a Karty Nauczyciela musi być spełniony na dzień składania wniosku o przyznanie kolejnego stopnia awansu zawodowego nauczyciela, a nie na dzień wydania decyzji w sprawie. Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny ustawowe wyznaczenie terminu wnioskowania i terminu wydania decyzji o nadaniu stopnia awansu zawodowego, w postępowaniu wszczynanym jedynie na wniosek, oznacza, iż organ orzekający zobowiązany jest przy wydawaniu decyzji do oceny spełnienia wymagań, do nadania stopnia awansu zawodowego na dzień wnioskowania. W postępowaniu administracyjnym wszczynanym na wniosek, ustawowe warunki do jego uwzględnienia, powinny być bowiem spełnione – jeżeli przepis nie stanowi inaczej – na dzień jego złożenia, skoro dopiero wtedy, wnioskodawca ma prawo oczekiwać uwzględnienia jego żądania. Nie można oczywiście wykluczyć, dopuszczalności wydania decyzji uwzględniającej wniosek w przypadku, gdy warunki do jej wydania spełnione zostały na dzień orzekania, jednakże organ administracyjny, w chwili złożenia wniosku zobowiązany jest ocenić czy wnioskodawca dopełnił wszystkich warunków formalnych i materialno prawnych, do skutecznego wnioskowania o wydanie uprawnień, wynikających z ustawy. Nadanie bowiem stopnia awansu zawodowego nauczyciela, nie zależy od uznania organu orzekającego, lecz jedynie od spełnienia ustawowo określonych wymogów, dlatego spełnienie tych wymogów na dzień wnioskowania, należy uznać za wystarczające, do nadania stopnia awansu zawodowego, skoro złożenie wniosku obwarowane zostało określonym terminem.
