Użycie bezgotówkowych form płatności wciąż rośnie. Udział transakcji bezgotówkowych w ogóle wartości transakcji wzrósł z 37,8 proc. w 2016 r. do prawie 58 proc. w 2023 r. Same karty płatnicze były użytkowane nieco częściej. Jak wynika z badań NBP dotyczących zachowań płatniczych Polaków, w 2023 r. ponad 86 proc. respondentów korzystało z kart płatniczych. To wzrost o około 5 pkt. proc. w porównaniu z 2020 r. Szczególnym wzrostem popularności cieszą się transakcje BLIK. Odsetek badanych korzystających z sześciocyfrowego kodu zwiększył się ponad dwukrotnie między 2020 r. a 2023 r. z 23,9 proc. do 49,5 proc. Przybywa osób deklarujących formy bezgotówkowe jako preferowaną metodę płatności – w 2020 r. było to 47,3 proc., w 2023 r. już 52,2 proc. ankietowanych.
Z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego dowiadujemy się, że przeciętny użytkownik transakcji bezgotówkowych jest młodym mężczyzną z wyższym wykształceniem, mieszkającym w dużym lub średnim mieście. Korzysta z karty płatniczej, aby płacić na stacjach benzynowych (91,1 proc. wydatków w tych punktach), w miejscach kultury (87,0 proc.) oraz w supermarketach i sklepach z artykułami przemysłowymi (ok. 78 proc.). Natomiast system BLIK to najczęściej wybierana metoda płatności w transakcjach e-commerce – stanowi 49,7 proc. liczby transakcji online oraz 44,9 proc. ich wartości. Im wyższa kwota transakcji, tym chętniej wykorzystywane są karty płatnicze i inne instrumenty bezgotówkowe. Badanie wykazało również, że zdecydowana część respondentów uważa formy bezgotówkowe za tanie, szybkie i bezpieczne w użytkowaniu.
Eksperci zwracają uwagę, iż gotówka pozostaje dominującym środkiem płatniczym w transakcjach P2P. Uczestnicy badania deklarują, że za pomocą gotówki wykonują ponad 90 proc. płatności dla osób indywidualnych czy datków charytatywnych. Ten tradycyjny środek płatniczy utrzymuje swoją popularność przy drobnych płatnościach (poniżej 25 PLN) oraz w handlu ulicznym (81,9 proc. transakcji), w urzędach bądź na poczcie (68,8 proc.) oraz w automatach sprzedażowych (58 proc.).
Jak czytamy - mimo rosnącego wykorzystania form bezgotówkowych, badani Polacy utrzymują zapas gotówki. Są to najczęściej kwoty w przedziale 50-200 PLN. Tylko 12,7 proc. ankietowanych używa wyłącznie gotówki, z czego 62,5 proc. to osoby nieubankowione. Udział gotówki w ogólnej liczbie transakcji w fizycznych punktach handlowo-usługowych, urzędach i P2P 52,2 proc. respondentów badania NBP uważa formy bezgotówkowe za najbardziej preferowane metody płatności o 26,4 pkt. proc. zwiększył się udział osób deklarujących korzystanie z systemu BLIK od 2020 r. o ponad 41,6 pkt. proc. mniej transakcji realizowanych za pomocą gotówki zarejestrowano od czasu pierwszej edycji badania NBP w fizycznych punktach handlowo-usługowych, urzędach i P2P systematycznie maleje: w 2012 r. było to 81,8 proc., w 2023 r. już tylko 40,2 proc. całkowitej liczby transakcji.
Narodowy Bank Polski regularnie, co 3–4 lata, przeprowadza badanie dotyczące zwyczajów płatniczych Polaków. W 2023 roku odbyła się czwarta edycja tego projektu, wykorzystująca różnorodne metody zbierania danych. W badaniu zastosowano wywiady osobiste (CAPI), ankiety internetowe (CAWI) oraz papierowe dzienniczki (PAPI), w których uczestnicy przez trzy dni rejestrowali wszystkie swoje transakcje płatnicze. Wyniki tej edycji zostały opublikowane w październiku 2024 roku w raporcie podsumowującym zachowania płatnicze Polaków.
Źródło: PIE
