Biuro RPO zainteresowało się funkcjonowaniem spółek wodnych. Według urzędników Marcina Wiącka, podpierających się raportem Najwyższej Izby Kontroli, jednym z problemów jest sprzeczność statutów tych spółek z obowiązującym prawem, czego rozwiązaniem mogłoby być rozszerzenie uprawnień nadzorów starostów do ingerencji w ich treść, a także brak możliwości likwidacji niefunkcjonujących spółek w przypadku trwałego zaprzestania przez nie działalności.
W związku z powyższym, zastępca RPO Stanisław Trociuk skierował do Ministerstwa Infrastruktury wystąpienie, w którym sformułowano postulat ewentualnego podjęcia prac legislacyjnych w tym zakresie. Sformułowano m.in. następujące propozycje:
- rozszerzenie zakresu kompetencji nadzorczych starosty poprzez wyposażenie organu w uprawnienie do władczej ingerencji w treść statutów w przypadku, gdy ich treść pozostaje w sprzeczności z obowiązującym prawem;
- rozszerzenie katalogu przyczyn rozwiązania spółki wodnej przez starostę, w przypadku gdy trwale zaprzestała działalności, np. poprzez ustawowe określenie okresu braku aktywności spółki wodnej.
Odpowiedź Ministerstwa jest dosyć obszerna, ale mało konkretna. Ministerialne pismo zawiera przede wszystkim przedstawienie obecnego stanu prawnego.
„Związanie starosty prawem, będącym konsekwencją konstytucyjnej zasady legalności i praworządności dopuszcza stosowanie przez starostę wyłącznie środków wyraźnie przewidzianych przepisami prawa” – pisze wiceminister Przemysław Koperski. Następnie są opisywane kolejne instytucje nadzoru nad spółkami wodnymi, które związane są z organem jakim jest starosta. Ministerstwo nie odnosi się jednak do skuteczności przyjętych rozwiązań, przedstawiając na ogół suche sformułowania prawne.
Na koniec pada jedynie ogólne stwierdzenie, że aktualnie w Ministerstwie Infrastruktury prowadzone są prace w zakresie identyfikacji barier ograniczających sprawne funkcjonowanie spółek wodnych, jak również nadzoru i kontroli nad ich działalnością sprawowanego obecnie przez starostów. Nie ma przy tym wskazanych konkretnie sfer, gdzie Ministerstwo prowadzi analizy.
„Działając w celu zapewnienia lepszej adaptacji gospodarki wodnej do zmian klimatu oraz konieczność wdrażania przepisów Unii Europejskiej, a także nowe wyzwania (np. skuteczne przeciwdziałanie skutkom suszy, potrzeba ochrony przed powodzią) w Ministerstwie infrastruktury aktualnie analizowane są wszystkie potrzeby oraz uwagi zgłoszone do ustawy – Prawo wodne. Mając na uwadze zamiar zapewnienia sprawnego funkcjonowania spółek wodnych oraz potrzebę ciągłego doskonalenia istniejących regulacji, w tym w zakresie art. 447 odnoszącego się do następcy prawnego członka spółki wodnej i art. 454, tj. świadczeń na rzecz spółki Ministerstwo Infrastruktury realizację tego zamierzenia planuje przeprowadzić w ścisłej współpracy z jednostkami podległymi i nadzorowanymi przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej, ale przede wszystkim z innymi resortami. Szczególna uwaga zostanie skierowana na wypracowanie takich przepisów, które będą wynikiem dyskusji i zaangażowania wszystkich interesariuszy.” – kończy swoje stanowisko Ministerstwo.
Pełną treść wystąpienia skierowanego do RPO, odnoszącego się także do problematyki dobrowolności udziału w spółce wodnej, można pobrać pod naszym artykułem.