Europejski Komitet Regionów wezwał Unię Europejską do zajęcia się problemem „lokalnego zawłaszczania państwa” w krajach pragnących przystąpić do Unii, a w pilnej rezolucji w sprawie Turcji „zdecydowanie potępił aresztowania i zatrzymania lokalnych przywódców opozycji, w tym burmistrza Stambułu Ekrema İmamoğlu”.
Wezwania w dniach 2–3 kwietnia zostały wystosowane na posiedzeniu plenarnym zgromadzenia polityków lokalnych i regionalnych UE po debacie na temat rozszerzenia UE z udziałem Marty Kos, europejskiej komisarz ds. rozszerzenia.
W rezolucji KR-u w sprawie Turcji ostrzega się, że „systematyczne atakowanie polityków opozycji zagraża fundamentom demokratycznych społeczeństw”, wzywa wysokiego przedstawiciela Komisji Europejskiej „do rozważenia nałożenia środków ograniczających w ramach globalnego systemu sankcji UE za naruszenia praw człowieka” i stwierdza, że „dalszy regres w zakresie praw podstawowych powinien doprowadzić do przeglądu udziału Turcji w programach finansowych i instytucjonalnych UE”. Rezolucja odzwierciedla ostrzeżenia KR-u od 2016 r. dotyczące szkód wyrządzonych demokracji lokalnej w Turcji przez zastąpienie wielu wybranych burmistrzów powiernikami mianowanymi przez rząd.
KR jest również bardzo krytyczny wobec reakcji władz serbskich na miesiące protestów po zawaleniu się dachu dworca kolejowego w Nowym Sadzie. W opinii w sprawie rozszerzenia na Bałkanach Zachodnich i w Turcji KR wyraża „poważne zaniepokojenie zatrzymaniem, a następnie deportacją działaczy społeczeństwa obywatelskiego, w tym obywateli państw członkowskich UE” i zauważa „z niepokojem, że takie działania mogą zagrozić podstawowym wolnościom”.
W przeglądzie postępów na drodze do rozszerzenia UE w 2024 r. członkowie KR-u podkreślili, że „najważniejsze” jest, aby każdy kraj pragnący przystąpić do UE dostosował się do polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii, a także podkreślili „wielką rolę”, jaką społeczeństwa obywatelskie krajów kandydujących muszą odegrać w procesie wdrażania rozszerzenia.
Oceny KR-u koncentrują się przede wszystkim na sprawowaniu rządów i administracji na szczeblu lokalnym i regionalnym, określając skuteczną samorządność lokalną i regionalną oraz kwitnącą demokrację lokalną jako „istotne elementy” systemów kontroli i równowagi w krajach kandydujących. KR zauważa, że pomimo wojny Ukraina poczyniła „postępy w zakresie sprawowania rządów na szczeblu lokalnym, odbudowy i decentralizacji”. Na Bałkanach Zachodnich KR identyfikuje problem „lokalnego zawłaszczania państwa”, w którym lokalny system sprawowania rządów jest w pełni lub częściowo uzurpowany przez potężne jednostki lub grupy.
W zaleceniach KR-u podkreślono również szersze korzyści, jeśli chodzi o „miękką siłę”, płynące ze wsparcia UE dla władz lokalnych i regionalnych, wyrażając uznanie dla „nieodzownej roli władz lokalnych i regionalnych we wspieraniu pojednania, zajmowaniu się dziedzictwem historycznym i rozwiązywaniu problemów dwustronnych poprzez dialog, budowanie zaufania i wspólne inicjatywy transgraniczne”.
KR zwrócił uwagę na korzyści płynące ze współpracy transgranicznej, zapraszając burmistrzów wspólnych Europejskich Stolic Kultury na 2025 r. – Nova Gorica w Słowenii i Gorizia we Włoszech – po raz pierwszy wyróżniono dwa miasta graniczące ze sobą. Od czasu przystąpienia Słowenii do UE w 2004 r. dwa wcześniej podzielone miasta połączyły się w jedną społeczność miejską dzielącą centralny plac i sieć transportu publicznego. Komisarz Kos powiedział, że Nova Gorica i Gorizia „codziennie realizują wizję europejskiego pokoju. Burmistrzowie – Samo Turel (SI/Renew Europe) z Nova Gorica i Rodolfo Ziberna z Gorizia – stwierdzili, że integracja obu miast pokazuje, że pomimo wcześniejszych podziałów współistnienie jest możliwe.
Źródło: IP
