Rząd zaproponował zmiany dotyczące tzw. janosikowego, czyli mechanizmu wpłat ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego do budżetu państwa, w których dochody podatkowe na mieszkańca są znacznie wyższe niż średnia krajowa oraz podziału środków pochodzących z tych wpłat na rzecz innych jednostek samorządu terytorialnego.
Szczegółowe propozycje zmian przedstawiono w przyjętym przez rząd projekcie nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Projekt noweli realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z marca 2014 r. W rezultacie zmienione zostaną zasady ustalania wysokości wpłat województw do budżetu państwa (tzw. janosikowe) i zasady podziału części regionalnej subwencji ogólnej dla województw.
Przewidywane rozwiązania mają dotyczyć wyłącznie województw i będą obowiązywać tylko dwa lata: 2015-2016. W tym czasie zostaną przygotowane całościowe rozwiązania systemowe dotyczące wszystkich jednostek samorządu terytorialnego (projektowane regulacje nie obejmują powiatów i gmin). W przedkładanej nowelizacji zaproponowano rozwiązania, na których żadne województwo nie straci, w stosunku do dochodów, jakie uzyskałoby na podstawie dotychczasowych zapisów ustawowych.
Przewidziano podniesienie poziomu dochodów, po przekroczeniu których województwa będą dokonywały wpłat i obniżenie kwoty przekazywanej nadwyżki na rzecz innych województw. Wpłat będą dokonywały województwa, w których dochody na jednego mieszkańca będą wyższe od 125 proc. średnich dochodów (obecnie są wyższe od 110 proc.). Obniżona zostanie także kwota przekazywanej nadwyżki. Nowe regulacje spowodują, że wpłaty w 2015 r. będą niższe o 195,6 mln zł.
Przyjęto, że wpłaty nie będą mogły być wyższe niż 35 proc. dochodów podatkowych. Założono uwzględnienie bieżącej koniunktury gospodarczej w roku, w którym będą dokonywane wpłaty. Chodzi o wprowadzenie tzw. bezpiecznika polegającego na obniżeniu o 10 proc. wpłat w trakcie roku budżetowego, w przypadku osiągnięcia niższych (o więcej niż 10 proc.) dochodów podatkowych niż w poprzednim rocznym okresie. Kwota rozdzielana na inne województwa w postaci części regionalnej subwencji ogólnej będzie też o 10 proc. mniejsza.
Przewidziano także nowy sposób podziału kwoty wpłat na inne województwa: 52 proc. wpłat ma trafiać do województw z najwyższym bezrobociem, a 48 proc. wpłat otrzymają województwa na wyrównanie poziomu dochodów.
Wprowadzony ma być system dotacji na dofinansowanie remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami wojewódzkimi, co sprawi, że nie będzie ujemnych skutków dla samorządów województw. Dotacja z budżetu państwa na drogi wojewódzkie w 2015 r. ma wynieść 150 mln zł, a w 2016 r. – nie więcej niż 150 mln zł.
Źródło: KPRM
