W październiku wejdzie w życie duża nowelizacja Kodeksu karnego. Jej istota polega na zaostrzeniu kar. Zmiany nie ominęły także rozdziału dotyczącego tzw. przestępstw urzędniczych. W krótkim cyklu artykułów przedstawiamy jakie zmiany nastąpią w przypadku przestępstw dotyczących instytucji publicznych, funkcjonariuszy i urzędników. Dziś czwarta i ostatnia odsłona serii artykułów. Poświęcona jest ona tzw. płatnej protekcji.
Jako płatną protekcję określa się tego rodzaju przestępstwa, które polegają na łapownictwie związanym z możliwością wywierania wpływu na działalność instytucji publicznej i podejmowania się w związku z tym pośrednictwa w załatwieniu sprawy. W polskim kodeksie karnym regulują to art. 230 i 230a.
W przeciwieństwie do poprzednio opisywanych zmian, nowelizacja nie zmienia zakresu możliwych kar pozbawienia wolności. Nadal za oba przestępstwa, jak w poprzedniej wersji ich brzmienia, będzie grozić kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat, a w przypadkach mniejszej wagi - grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Lekko zmieniono natomiast zakres przedmiotowy przestępstwa. Do czynności, które już były karane tj. podejmowania się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę przy powoływaniu się na wpływy, albo wywoływaniu przekonania innej osoby lub utwierdzania ją w przekonaniu o istnieniu takich wpływów, doszła również penalizacja wykorzystywania przekonania czyjejś osoby o takich wpływach. Ponadto, poszerzono katalog instytucji, w których tego typu działania powinny być karane. Do instytucji państwowych, samorządowych, organizacji międzynarodowych albo krajowych, zagranicznych jednostek organizacyjnych dysponujących środkami publicznymi dodano przedsiębiorstwa państwowe oraz spółki handlowe z udziałem Skarbu Państwa, samorządu terytorialnego lub państwowej osoby prawnej. Katalog sformułowano w postaci listy.
Wyróżnienie przedsiębiorstw oraz spółek, w tym spółek komunalnych, rozwiewa wątpliwości co do kwalifikowania podejrzanych działań w tego typu podmiotach. Dyskusyjne było bowiem czy są to jednostki organizacyjne dysponujące środkami publicznymi. Do tej pory przyjmowało się, że uznanie podmiotu spoza sektora finansów publicznych za jednostkę organizacją dysponującą środkami publicznymi jest możliwe jedynie wówczas, gdy środki te zostały mu przekazane do gospodarowania bez jednoczesnego przeniesienia ich własności. Podmioty wyłączone z sektora finansów publicznych (państwowe lub samorządowe przedsiębiorstwa, banki i spółki prawa handlowego) z reguły nie mieściły się więc w pojęciu jednostki organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi. Projektodawcy uzasadniali, że omawiane czyny w takich podmiotach również powinny być objęte penalizacją, ponieważ w ich przekonaniu podejmowanie się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą z powołaniem się na wpływy w nich stanowi szkodliwy społecznie czyn, który narusza interesy ekonomiczne RP.
Analogicznie, ustawodawca chce ścigać za udzielanie lub obietnice korzyści w zamian za pośrednictwo. Po zmianach, zgodnie z nowym brzmieniem art. 230a karany ma być ten, kto udzieli albo obieca udzielić korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w wymienionych wcześniej podmiotach, polegającym na bezprawnym wywarciu wpływu na decyzję, działanie lub zaniechaniu osoby pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji.
Zobacz wszystkie poprzednie artykuły dotyczące zmian w tym rozdziale Kodeksu karnego:
Część 1 – przestępstwa przeciwko instytucjom publicznym
Część 2 – przyjmowanie łapówki o znacznej lub wielkiej wartości
