W październiku wejdzie w życie duża nowelizacja kodeksu karnego. Jej istota polega na zaostrzeniu kar. Zmiany nie ominęły także rozdziału dotyczącego tzw. przestępstw urzędniczych. W krótkim cyklu artykułów przedstawiamy jakie zmiany nastąpią w przypadku przestępstw dotyczących instytucji publicznych, funkcjonariuszy i urzędników. Dziś druga część poświęcona przestępstwu łapówki.

Przestępstwo przyjęcia korzyści majątkowej (tzw. łapownictwo bierne) zostało uregulowane w art. 228 kodeksu karnego. Ustawodawca nie zdecydował się na zmianę w podstawowym typie przestępstwa i nadal, co do zasady, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmie korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, będzie ukarany karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Nowelizacja dotyczy jednak typów kwalifikowanych. Jeden został zmodyfikowany, pojawi się też nowy.

W paragrafie piątym zmieniono górną granicę ustawowego zagrożenia karą. Zgodnie z przyjętą regulacją, od października, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmie korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę, będzie podlegać karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15 (w poprzednim stanie prawnym).

Ustawodawca dodał także paragraf 5a, który dotyczy przyjęcia korzyści majątkowej wielkiej wartości albo jej obietnicy. Osoba pełniąca funkcję publiczną dopuszczająca się takiego czynu będzie mogła zostać skazana na karę pozbawienia wolności od 3 do nawet 20 lat.

Zgodnie z paragrafem 6 karom określonym w art. 228 podlega odpowiednio także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania.

Warto przy tym zauważyć, co ustawodawca rozumie pod pojęciem „korzyści majątkowej znacznej wartości” oraz „korzyści majątkowej wielkiej wartości”. Nie są to pojęcia zdefiniowane w kodeksie karnym. W słowniczku znajdują się co prawda definicje mienia znacznej i wielkiej wartości (odpowiednio wartość mienia, która w momencie popełnienia przestępstwa wynosi 200 000 zł i 1 000 000 zł), ale ich znaczenie ma być używane odpowiednio do określania znacznej szkody oraz szkody w wielkich rozmiarach. Nie jest więc to pojęcie jednoznaczne, ale większość autorów zgadza się, że korzyści określone w tym przepisie karnym należy szacować na podstawie definicji mienia znacznej wartości. Podobnie więc powinno odnosić się do korzyści wielkiej wartości, która zostanie wprowadzona w paragrafie 5a.

Przypomnijmy też, kto może w oczach wymiaru sprawiedliwości popełnić to przestępstwo. Zgodnie z art. 155 § 19  osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.

Łapówka oczywiście nie musi mieć formy wyłącznie pieniężnej. W omawianych jednak przypadkach powinna być przeliczalna na walor ekonomiczny.

Kolejne zmiany w tym rozdziale - dotyczące wręczania łapówek oraz płatnej protekcji zostaną omówione w kolejnych artykułach cyklu.