Czy etyka jako zagadnienie tak istotne zarówno w pracy urzędnika jak i w każdym innym zawodzie a także w życiu codziennym nie powinna stanowić przedmiotu nauczania na różnych etapach edukacji?
Odpowiadając na powyższe pytanie można wyrazić jedynie swoją własną subiektywną opinię, gdyż kwestia podstaw programowych kształcenia jest w gestii organów państwowych. Należy jednak podkreślić, że przedmiot etyka znajduje się w postawie programowej kształcenia ogólnego i na niektórych kierunkach studiów wyższych również wprowadzane są zajęcia z tej tematyki.
Niemniej jednak przy uwzględnieniu specyfiki nauki jaką jest etyka należałoby przyjąć, że etyki nie da się nikomu narzucić. Doświadczenia pokazują, że nauczanie etyki w tradycyjnie pojmowany sposób, szkolny czy akademicki, przynosi rezultaty wręcz odwrotne. Nakładanie obowiązku określonego zachowania czy mechaniczne jego powielanie jest krótkotrwałe, skutkuje niezrozumieniem, a czasem nawet zignorowaniem zagadnienia ze strony osoby, która ma przyjąć dane wzorce zachowań.
Nie znaczy to jednak, że etyka nie może stanowić przedmiotu nauczania na różnych poziomach edukacji. Czym innym jest bowiem nauczanie, czym innym zaś – szkolenie, kształtowanie postaw. Należy w tym miejscu wspomnieć, że aż do wybuchu drugiej wojny światowej edukację etyczną traktowano w polskiej tradycji uniwersyteckiej jako jeden z filarów kształcenia akademickiego. Panowało głębokie przekonanie o tym, że wykształcenie wyższe, dostępne zwłaszcza dla osób, które w przyszłości miały sprawować funkcje publiczne, powinno się opierać nie tylko na zdobywaniu wiedzy z zakresu prawa, ekonomii czy życia społecznego, lecz także na kanonach godnego postępowania, do których powinien się stosować urzędnik państwowy.
Warto jednak zaznaczyć, że dla przyszłych pracowników samorządowych nauczanie etyki powinno stanowić ważny element ich przygotowania do pełnionych w przyszłości funkcji.
Wyróżnia się zazwyczaj cztery podstawowe cele nauczania etyki wśród przyszłych urzędników. Celem podstawowym, choć zbyt ogólnym, aby można go uznać za samospełniający się, jest poznanie zasad etyki w życiu publicznym. Zakłada on przekazanie informacji o pewnych kanonach postępowania urzędnika, ale nie obejmuje ich przyswojenia czy zinternalizowania przez odbiorcę. Poznanie samo w sobie nie gwarantuje zatem, że urzędnik będzie postępował w sposób etyczny. Założenie to musi więc zostać uzupełnione instrumentami zachęcającymi odbiorcę do refleksji, w tym do wartościowania zjawisk i reagowania na nie za pomocą dostępnych, etycznych metod.
Drugim celem nauczania etyki jest uświadomienie przyszłym urzędnikom ich odpowiedzialności za wykonywane zadania. Poprawne zrealizowanie tego celu, podobnie jak pierwszego z omawianych, zakłada przedstawienie istotnych wątków, których realizacja uzależniona jest od ich zinternalizowania przez odbiorcę.
Cel trzeci, oceniany z punktu widzenia nie tyle urzędnika, ile raczej odbiorcy jego usług, obejmuje zwiększenie zaufania obywateli względem administracji publicznej. Realizacji tego celu służą przede wszystkim dostrzegalne cechy charakteryzujące pracę urzędników, ale także wszelkie programy informacyjne dotyczące szkoleń w zakresie etyki pracy urzędnika lub urzędu skierowane na zewnątrz.
Jeszcze innym celem nauczania etyki wśród urzędników jest zwiększenie sprawności funkcjonowania administracji publicznej. Cel ten możliwy jest do zrealizowania poprzez ocenę wystawianą urzędom i urzędnikom przez odbiorców usług publicznych. Złożony charakter tego celu nie pozwala na rozwinięcie w tym miejscu konkretnych jego elementów. Przypomnieć jednak należy, że etyczne postępowanie urzędników przekłada się na sprawne funkcjonowanie instytucji dzięki wewnętrznej infrastrukturze oraz za sprawą procedur oceny pracy urzędników.
