Zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia oraz instytucjach rynku bezrobotnym w rozumieniu tej ustawy jest osoba, która w szczególności bezpośrednio przed rejestracją jako bezrobotna była zatrudniona nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 6 miesięcy, niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub w danej służbie albo innej pracy zarobkowej, a także mająca ukończone 18 lat, która nie nabyła prawa do emerytury lub renty. Zgodnie z definicją zamieszczoną w art. 2 ust. 1 pkt 11, pojęcie "innej pracy zarobkowej" oznacza wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło.
W niniejszej sprawie wobec niespornego ustalenia, że skarżący był zatrudniony na podstawie umowy o dzieło, istota sporu sprowadzała się do kwestii, czy w konkretnych okolicznościach tej sprawy zatrudnienie skarżącego na okres jednego dnia powinno skutkować pozbawieniem go statusu osoby bezrobotnej na okres po tym dniu.
W znajdującym się w aktach sprawy druku "Informacja dla osób rejestrujących się w powiatowym urzędzie pracy" doręczonym skarżącemu, znalazła się jedynie informacja o konieczności powiadomienia w terminie 7 dni urzędu pracy o okolicznościach powodujących utratę statusu osoby bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku i wśród takich okoliczności wskazano, między innymi, podjęcie pracy zarobkowej na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia i umowy o dzieło.
Tak sformułowana informacja mogła budzić u skarżącego wątpliwości, czy zawarcie umowy o dzieło na okres próbny wynoszący tylko jeden dzień będzie traktowane jako podjęcie pracy zarobkowej. Ponadto nie wynikało z niej jednoznacznie, że wykonywanie czynności zarobkowych przez okres jednego dnia będzie skutkowało pozbawieniem statusu bezrobotnej. Pomiędzy zaistnieniem okoliczności, która ma wpływ na status danej osoby jako bezrobotnej, a wyraźnym wskazaniem, że zaistnienie danej okoliczności będzie skutkowało pozbawieniem statutu osoby bezrobotnej - istnieje dość istotna różnica.
Nie byłoby wątpliwości, gdyby skarżący został pouczony, że podjęcie pracy zarobkowej na podstawie jakiejkolwiek umowy cywilnoprawnej niezależnie od okresu czasu trwania umowy i wysokości uzyskanego wynagrodzenia, w każdym przypadku będzie skutkowało pozbawieniem statusu bezrobotnego. Takiego pouczenia jednak skarżącemu nie udzielono. Zasadnie zatem zarzucono w skardze, że została naruszona zasada zaufania do władzy publicznej z art.8 k.p.a. oraz zasada informowania z art. 9 k.p.a. Zgodnie z tą ostatnią - organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.
Celem ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest zwiększenie zatrudnienia i zahamowanie wzrostu bezrobocia, w tym rozwiązywanie problemów społecznych, zwłaszcza takich jak bezrobocie, ubóstwo i wykluczenie społeczne. Mając na uwadze te cele ustawy wskazać należy, że dla oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji istotne znaczenie ma wyjaśnienie, czy wykonanie zawartej przez bezrobotnego umowy na okres jednego dnia skutkowało utratą gotowości skarżącego do podjęcia pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Należy zauważyć, że zgodnie z twierdzeniami skarżącego, niezakwestionowanymi przez organ, praca ta jako podjęta na okres próbny, miała charakter całkowicie incydentalny i dopiero docelowo miała doprowadzić do zawarcia umowy na okres dłuższy, co uniemożliwiałoby podjęcie zatrudnienia w pełnym wymiarze.
Skoro, jak to wskazano wyżej, istotnym elementem ustawowej definicji osoby bezrobotnej jest pozostawanie w pełnej i rzeczywistej gotowości do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze to przyczyną utraty statusu osoby bezrobotnej nie powinno być wykonywanie jakiejkolwiek pracy, ale tylko takiej, która koliduje z gotowością do podjęcia pracy w pełnym wymiarze.
Z tego powodu należało uznać, że okoliczności związane z wykonywaniem pracy przez skarżącego w jednym dniu próby, nie powinny być traktowane jako podjęcia zatrudnienia w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, skutkującego na podstawie art. 33 ust. 4 pkt 1 tej ustawy pozbawieniem statusu bezrobotnego. Zastosowanie przewidzianej w art. 33 ust. 4 pkt 1 sankcji wobec bezrobotnego, który mając zamiar podjęcia pracy zarobkowej, świadczył ją tylko przez jeden dzień, a do zawarcia umowy na dłuższy okres nie doszło - byłoby nieadekwatne do wskazanych wyżej celów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Nie sposób bowiem nie zauważyć, że wykonanie tej pracy nie skutkowało utratą gotowości skarżącego do podjęcia pracy w pełnym wymiarze czasu pracy po dniu jej świadczenia.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 25 września 2024 r., sygn. II SA/Go 379/24
Źródło: CBOSA
