Skarżąca wystąpiła do Wójta z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o podleganiu przez nią ubezpieczeniu społecznemu rolników od dnia, w którym stała się domownikiem rolnika w rozumieniu o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Skarżąca okoliczność stania się domownikiem rolnika łączyła z faktem zameldowania (w tym dniu) na pobyt stały w gospodarstwie rolnym teściów, którzy z mężem skarżącej prowadzili gospodarstwo rolne. We wniosku skarżąca podała, że naczelnik gminy, (którego zadania przejął wójt) prowadził ewidencję okresów ubezpieczenia rolników indywidualnych i opłacania składek na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników każdej z osób objętych ubezpieczeniem. Obecnie zasobem danych (ewidencją) dysponuje wójt i to on powinien wydać stosowne zaświadczenie.

Wójt orzekł o odmowie wydania żądanego zaświadczenia, bowiem z dokumentacji archiwalnej tj. rejestrów wymiarowych zobowiązań pieniężnych z danego okresu wynika, że wnioskodawczyni została zgłoszona jako domownik do ubezpieczenia społecznego dużo później.

Skarżąca złożyła zażalenie i podniosła, że wójt zobowiązany był wydać zaświadczenie w oparciu o wszelką dokumentację będącą w jego posiadaniu, taką jak ewidencja ludności, ewidencja zobowiązań podatkowych, a nie ograniczać się tylko do wykazu osób zgłoszonych do ubezpieczenia.

SKO utrzymało w mocy postanowienie organu I instancji.

Rozstrzygnięcie WSA

Rozstrzygnięcia zaskarżono. WSA nie podzielił zdania skarżącej i stwierdził, że odmowa wydania żądanego zaświadczenia była zgodna z prawem. Postępowanie w przedmiocie wydania zaświadczenia ma charakter uproszczony. Składają się na nie jedynie czynności materialno – techniczne polegające na badaniu, jakiego rodzaju źródło może zawierać żądane dane i czy dane te dotyczą stanu prawnego lub faktycznego, którego potwierdzenia domaga się wnioskodawca. Zaświadczenie nie może rozstrzygać o żadnych prawach i obowiązkach oraz nie może tworzyć nowej sytuacji prawnej. Przewidziane w Kpa postępowanie wyjaśniające sprowadza się w istocie do zbadania okoliczności wynikających z posiadanych przez organ ewidencji, rejestrów i innych danych.

Na podstawie powyższego, WSA stwierdził, że organy obu instancji nie mogły wydać zaświadczenia żądanej treści. Zgodnie z ustaleniami wójta, zapisy ewidencji, która prawnie mogła stanowić źródło potwierdzenia okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, nie potwierdzały okoliczności objęcia skarżącej takim ubezpieczeniem w tym okresie. Organ nie mógł bazować na innego rodzaju ewidencji dla potwierdzenia okresu ubezpieczenia. Ewidencja ludności mogła potwierdzić wyłącznie fakt zameldowania skarżącej w gospodarstwie rolnym teścia, jednak o takiej treści zaświadczenie skarżąca nie występowała.

Źródło: orzeczenia NSA