Odpowiedź brzmi – tak. Co do zasady gminy wywiązują się należycie z nałożonych na nie obowiązków. Kontrolę przeprowadziła Najwyższa Izba Kontroli, z własnej inicjatywy. NIK objęła kontrolą 28 gmin z 6 województw w okresie od 1 stycznia 2012 roku do 30 czerwca 2014 roku. Przedmiotem kontroli była prawidłowość i skuteczność realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego podatków lokalnych oraz dochodów z majątku.
Pomimo, iż ogólna ocena NIK jest pozytywna, stwierdzono błędy dotyczące:
- weryfikacji danych w deklaracjach składanych przez podatników,
- niewprowadzenia mechanizmów zapewniających właściwy obieg dokumentów wewnątrz urzędu jak również niekorzystanie z zewnętrznych źródeł informacji, czego skutkiem jest brak aktualizacji danych dot. podatków,
- niewykorzystania możliwości przeprowadzenia kontroli podatników,
- opieszałości w działaniach windykacyjnych, a co za tym idzie – niską skuteczność windykacji,
- nierzetelności postępowań podatkowych w sprawach ulg, polegającej na stosowaniu nieprzejrzystych lub niejednolitych kryteriów przy ocenie wniosków, dowolności w wydawaniu decyzji oraz nieprawidłowym dokumentowaniu i nieprzestrzeganiu terminów w prowadzonych postępowaniach, co zwiększa ryzyko wystąpienia korupcjogennego mechanizmu dowolności,
- naruszania ustawowych zasad sporządzania decyzji administracyjnych.
W zakresie uzyskiwania dochodów z majątku własnego wykazano, że nie wszystkie gminy sporządzają plany wykorzystania zasobu nieruchomości, co jest niezbędne dla prowadzenia prawidłowej gospodarki nieruchomościami. Skutkiem ww. nieprawidłowości może być trudność w prowadzeniu racjonalnej i prawidłowej polityki w zakresie zbywania i udostępniania nieruchomości gminy oraz w rzetelnym szacowaniu dochodów z tego tytułu. Ponadto, konsekwencją braku planu może być również nierealistyczna wieloletnia prognoza finansowa, o której mowa w art. 226 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, określająca m.in. dochody majątkowe, w tym dochody z majątku.
Zgodnie z zaleceniami NIK, dla poprawy obecnej sytuacji, konieczne jest zapewnienie przez gminy rozwiązań organizacyjnych i prawnych w celu bieżącej weryfikacji zaległości podatkowych oraz terminowego i rzetelnego podejmowania czynności sprawdzających, pełne wykorzystanie potencjału dochodowego m.in. poprzez wyegzekwowanie od wszystkich podatników, u których wystąpiły okoliczności skutkujące powstaniem obowiązku podatkowego, wymaganych deklaracji i informacji podatkowych, rzetelność w procesie udzielania ulg podatkowych, wywiązywanie się rad gmin z ustawowego obowiązku podejmowania uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu.
Dodatkowo, skierowano zalecenie do Ministra Finansów. Winien on zapewnić spójny i skuteczny system informatyczny wspierający porównywanie danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków z danymi z ewidencji podatkowej nieruchomości, w celu umożliwienia wywiązywania się gmin z tego obowiązku, który został nałożony § 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia w sprawie ewidencji podatkowej nieruchomości.
Źródło: NIK
