Związek Powiatów Polskich przeprowadził 23 stycznia 2024 r. szkolenie poświęcone istotnym zmianom w Prawie farmaceutycznym (art. 94). Spotkanie zgromadziło liczne grono zainteresowanych, które aktywnie uczestniczyło w dyskusji i zadawało istotne pytania dotyczące tych regulacji.
W odpowiedzi na potrzeby uczestników, na łamach Dziennika Warto Wiedzieć rozpoczynamy serię artykułów, w ramach której przedstawimy szczegółowe odpowiedzi na pytania, jakie padły podczas szkolenia. Obecny materiał stanowi pierwszy element z cyklu, a ma na celu dostarczenie klarownych informacji na temat istotnych aspektów zmian prawnych w obszarze farmacji.
Czy powiaty mające siedziby w sąsiadujących miastach na prawach powiatu są wyłączone z regulacji, o której mowa w art. 94 Prawo farmaceutyczne?
W mojej ocenie tak. Wynika z literalnego brzmienia art. 94 ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne. Szerzej na temat powiatów obwarzankowych pisałam już w tutaj.
Czy podmioty prowadzące punkty apteczne mają przesyłać rozkłady pracy tych punktów do powiatu?
Nie. Art. 94 wprost zaadresowano do podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne. Jednocześnie w innych przepisach Prawa farmaceutycznego wyraźnie rozróżnia się apteki i punkty apteczne. Przykładowo w art. 70 ust. 1 wskazano, że poza aptekami obrót detaliczny produktami leczniczymi, z uwzględnieniem art. 71 ust. 1 i 3 pkt 2, mogą prowadzić punkty apteczne.
Czy w dniu wolne od pracy również można ustalić dyżury w porze nocnej i czy NFZ za to prowadzącemu aptekę zapłaci?
Tak. Zgodnie z art. 2 pkt 7(4) Prawa farmaceutycznego dyżurem w porze nocnej - jest dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną bez przerwy przez kolejne 2 godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 19.00 a 23.00. Z żadnego przepisu ustawy nie wynika aby dyżur w porze nocnej mógł być wyznaczany wyłącznie w dni inne niż dni wolne od pracy. Byłoby to zresztą sprzeczne z wykładnią funkcjonalną. Jeżeli w ocenie ustawodawcy w dniu, w których w ciągu dnia apteki pracują (od poniedziałku do piątku) konieczne jest zapewnienie w przynajmniej minimalnym zakresie dostępu do usług aptek w porze nocnej, to trudno byłoby znaleźć racjonalne uzasadnienie dla pozbawienia obywateli dostępu do usługi w dni wolne od pracy, w których z reguły już w ciągu dnia dostęp do usług aptecznych jest ograniczony. NFZ nie ma podstaw aby odmówić finasowania dyżurów w porze nocnej, jeżeli dyżury te będą miały miejsce w dniach, które jednocześnie są dniami wolnymi od pracy.
Podmiot prowadzący aptekę, w trybie art. 94 ust. 2 przekazał informację, że apteka X pracuje od poniedziałku do piątku od godziny y-z. Czy powiat ma obowiązek dopytywać, czy apteka pracuje również w soboty, niedziele itp.?
Powiat nie ma takiego obowiązku. Co do zasady należy oprzeć się na informacjach przekazywanych przez podmioty prowadzące apteki. Niemniej, w przypadku podejrzenia, że dany podmiot przekazał nierzetelne dane powiat, w mojej ocenie może weryfikować informacje przekazane w trybie art. 94 ust. 2 Prawa farmaceutycznego z danymi opublikowanymi w Rejestrze Aptek. Należy zaznaczyć, że podmiot prowadzący aptekę ma przekazać informację o rozkładzie godzin pracy tej apteki na dany rok zgodnie z rzeczywistym stanem faktycznym. W mojej ocenie przekazanie informacji niezgodnej ze stanem faktycznym tj. informacji niebędącej faktycznie rozkładem pracy danej apteki, jest równoznaczne z nieprzekazaniem powiatowi informacji o rozkładzie pracy apteki i może stanowić podstawę do wszczęcia postepowania o nałożeniu kary administracyjnej, o której mowa w art. 129bb Prawa farmaceutycznego, chyba że przed 30 września danego roku (31 stycznia 2024 w przypadku ustalania dyżurów aptek po raz pierwszy) prowadzący aptekę skorygował przekazaną uprzednio informację.
Jaka jest podstawa prawna do uchylenia uchwały Rady Powiatu w sprawie określenia rozkładów godzin pracy aptek? Czy możemy się oprzeć na ustawie o samorządzie powiatowym? Pytanie dotyczy powiatu mającego siedzibę w mieście do 40 tys. mieszkańców.
Jeżeli zarząd powiatu podejmie uchwałę, o której mowa w art. 94 ust. 3 Prawa farmaceutycznego, w takiej sytuacji rada powiatu nie musi robić nic. Z przepisów przejściowych do nowelizacji tj. art. 19 ust. 2 z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw uchwały w sprawie rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na danym terenie przyjęte przed dniem wejścia w życie nowelizacji Prawa farmaceutycznego zachowują moc do dnia wejścia w życie uchwał w sprawie wyznaczenia aptek ogólnodostępnych do pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy. A contrario uchwały te przestają obowiązywać z mocy samego prawa, z dniem wejścia w życie uchwał zarządów powiatów.
Jednak w przypadku odstąpienia przez zarząd powiatu od zamiaru podejmowania uchwał w trybie art. 94 ust. 3, rada powiatu powinna uchylić swoją uchwałę. W postawie prawnej można wskazać art. 12 pkt 1 z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego, w tej kompetencji mieści się również uchylanie podjętych przez siebie aktów prawa miejscowego.
Na temat przepisów przejściowych oraz wykładni art. 19 ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw, w tym sytuacji powiatów obwarzankowych oraz powiatów mających siedziby w miastach do i powyżej 40 tys. mieszkańców szerzej można przeczytać tutaj.
