Na wpływ zatarcia skazania przed wydaniem przez starostę decyzji o cofnięciu uprawnień diagnoście zwrócił uwagę WSA w Poznaniu.
O co chodziło w sprawie?
Starosta w drodze decyzji cofnął diagnoście uprawnienia do wykonywania badań technicznych pojazdów. Podstawę decyzji stanowił art. 84 ust. 3 pkt 1 i 2 Prawa o ruchu drogowym (prd), przy czym w uzasadnieniu organ wskazał, że na mocy prawomocnego wyroku diagnosta został uznany za winnego popełnienia przestępstwa określonego w art. 271 § 1 Kodeksu karnego (kk).
Strona wniosła odwołanie od ww. decyzji, która została utrzymana w mocy przez samorządowe kolegium odwoławcze. Podkreślić należy, że w stanie faktycznym sprawy również WSA oddalił skargę strony na decyzję SKO.
Niezależnie od powyższego, diagnosta zwrócił się do starosty z wnioskiem o wznowienie postępowania z uwagi na oparcie decyzji o skazujący wyrok sądu karnego, które to skazanie uległo zatarciu jeszcze przed wydaniem decyzji o cofnięciu uprawnienia, nie mogąc stanowić podstawy do cofnięcia tego uprawnienia. Starosta odmówił wszczęcia postępowania, a jego postanowienie utrzymało w mocy SKO. I ta właśnie kwestia stała się przedmiotem rozważań WSA.
Organ powinien ustalić kiedy doszło do zatarcia skazania
W omawianej sprawie sąd ocenił, że organy błędnie uznały, że zatarcie skazania nastąpiło po wydaniu decyzji o cofnięciu uprawnienia do wykonywania badań technicznych pojazdów. W stanie sprawy diagnostę skazano na mocy wyroku sądu rejonowego z 1 marca 2021 r., który to wyrok został utrzymany w mocy przez sąd okręgowy 9 września 2021 r. Co istotne, diagnostę uznano za winnego popełnienia przestępstwa i skazano go na karę grzywny. Ze znajdującej się w aktach sprawy informacji z Krajowego Rejestru Karnego wynika zaś, że karę grzywny wykonano 8 października 2021 r. Z kolei decyzja starosty w przedmiocie cofnięcia uprawnień datowana jest na 10 maja 2023 r.
W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 107 § 4a kk, w razie skazania na grzywnę zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. Z kolei art. 106 kk stanowi, że z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe; wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych.
Zatem w stanie sprawy najpierw nastąpiło zatarcie skazania (z jego chwilą skazania uważa się za niebyłe), a dopiero potem starosta – na podstawie informacji o wyroku skazującym – wydał decyzję o cofnięciu uprawnienia, czyli w momencie, gdy skazanie uważa się za niebyłe.
W ocenie WSA organy odmawiając wznowienia postępowania naruszyły art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 Kpa w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
W efekcie sąd uchylił postanowienie SKO i poprzedzające je postanowienie starosty przekazując sprawę do ponownego rozpoznania. Według WSA istotne jest ustalenie kiedy wyszła na jaw informacja o zatarciu skazania (istniejącym w dniu wydania decyzji o cofnięciu uprawnienia) i czy była ona znana organowi wydającemu tę decyzję.
Kilka słów komentarza
Decyzja starosty w przedmiocie cofnięcia uprawnień do wykonywania badań technicznych pojazdów nie jest uzależniona od stopnia zawinienia, intencji oraz motywów, którymi kierował się diagnosta naruszając art. 84 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, jak również od odpowiedzialności karnej. Przepisy art. 84 ust. 3 prd mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Oznacza to, że stwierdzenie wskazanego w nich uchybienia skutkuje zastosowaniem sankcji w postaci cofnięcia uprawnień.
Sam fakt przeprowadzenia przez diagnostę badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania lub fakt wydania przez niego zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami, powodują powstanie odpowiedzialności administracyjnej. Przepisy ustawy – Prawo o ruchu drogowym nie dopuszczają żadnego wyjątku, który wyłączałby wydanie decyzji cofającej uprawnienia. Wydanie przez starostę takiej decyzji nie jest uzależnione od winy czy intencji diagnosty.
Prawomocny wyrok karny, na mocy którego skazano diagnostę za przestępstwo (np. poświadczenia nieprawdy w dokumentach związanych z badaniami technicznymi lub przyjęcia korzyści majątkowej), jest wystarczającym dowodem na okoliczność spełnienia przesłanek cofnięcia uprawnień diagnoście.
W przypadku skazania diagnosty za popełnienie przestępstw z art. 271 § 1 i 3 kk (poświadczenie nieprawdy w dokumentach związanych z badaniami technicznymi pojazdów) oraz z art. 228 § 1 kk (przyjęcie korzyści majątkowej) starosta (po otrzymaniu prawomocnego wyroku) powinien z urzędu wszcząć postępowanie administracyjne i wydać decyzję w sprawie cofnięcia uprawnień diagnosty do wykonywania badań technicznych pojazdów.
Wskazać należy, że z art. 84 ust. 3 prd wynika obowiązek starosty polegający na cofnięciu uprawnienia do wykonywania badań technicznych, gdy stwierdzi dopuszczenie się przez diagnostę uchybień wskazanych w tym przepisie.
Prawomocny wyrok karny jest wystarczającym dowodem tego, że diagnosta w związku z pełnieniem funkcji publicznej popełnił zarzucane mu przestępstwa. W przypadku skazania spełnione zostają przesłanki z art. 84 ust. 3 pkt 1 i 2 prd do cofnięcia diagnoście uprawnień. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Oznacza to, że stwierdzenie uchybienia przez diagnostę skutkuje zastosowaniem przewidzianej w nim sankcji. Starosta ma obowiązek wydać decyzję w przedmiocie cofnięcia uprawnień diagnosty.
Jak zatem mają się powyższe rozważania do ustaleń WSA w Poznaniu? Otóż mimo tego, że starosta wydając decyzję oparł się wyłącznie na wyroku karnym skazującym (a w momencie wydawania decyzji doszło do zatarcia skazania), należy zauważyć, że wyrok nie jest jedynym źródłem, z którego organ może powziąć informacje o nieprawidłowym wykonywaniu przez diagnostę obowiązków związanych z badaniami technicznymi pojazdów. Do takich źródeł można zaliczyć (prócz prawomocnego wyroku karnego), np. ustalenia kontroli lub źródła inne niż kontrole przeprowadzane w stacjach kontroli pojazdów (np. informacje przekazywane przez TDT).
Jak wskazał NSA, sposób ujawnienia dopuszczenia się przez diagnostę naruszenia określonego w art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym nie ma znaczenia dla oceny możliwości zastosowania sankcji przewidzianej w tym przepisie (zob. uchwała NSA z 12.03.2012 r., sygn. akt II GPS 2/11). Co również istotne, skazanie diagnosty nie stoi na przeszkodzie wszczęciu czy kontynuowaniu postępowania administracyjnego, którego wynik skutkuje inną niż karna odpowiedzialnością (zob. wyrok WSA w Gliwicach z 06.07.2022 r., sygn. akt III SA/Gl 1797/21).
Podsumowując, gdyby w dacie wydawania decyzji starosta oparł się również na „innych źródłach” (np. własna kontrola), to prawdopodobne wydaje się, by mogło dojść do skutecznego cofnięcia uprawnień diagnoście. Należy mieć jednak na uwadze, że nieujawnienie fałszu intelektualnego „w wyniku kontroli” znosi sankcję administracyjną.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 18.12.2024 r., sygn. akt III SA/Po 472/24, orzeczenie nieprawomocne
Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl
