Do zadań pracownika socjalnego należy w szczególności: praca socjalna; przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych czy udzielanie pomocy zgodnie z zasadami etyki zawodowej. Przy wykonywaniu zadań pracownik socjalny jest obowiązany między innymi: kierować się zasadami etyki zawodowej; kierować się zasadą dobra osób i rodzin, którym służy, poszanowania ich godności i prawa tych osób do samostanowienia; przeciwdziałać praktykom niehumanitarnym i dyskryminującym osobę, rodzinę, grupę lub społeczność.
Pracownicy socjalni są funkcjonariuszami publicznymi i z jednej strony są urzędnikami samorządowymi, którzy mają wykonywać zadania na rzecz członków wspólnoty, a dodatkowo są osobami, które wykonują szczególny zawód i pełnią szczególną funkcję, ponieważ zgodnie z zasadami etyki pracownika socjalnego "Pracownik zobowiązany jest do poszanowania godności klienta i jego prawa do samostanowienia. Pracownik jest zobowiązany do równego traktowania klientów bez względu na wiek, płeć, stan cywilny, orientację seksualną, narodowość, wyznanie przekonania polityczne, stan zdrowia, rasę, kolor skóry oraz inne preferencje i cechy osobiste. Pracownik zobowiązany jest wykazać zaangażowanie na rzecz wszechstronnej pomocy klientowi w rozwiązywaniu jego trudności życiowych oraz wykorzystać w tym celu swoją wiedzę, umiejętności zawodowe oraz kompetencje, a także pracownik powinien - stosownie do możliwości klienta - wzmacniać jego wysiłki na rzecz życiowego usamodzielnienia".
Regulacje zamieszczone w ustawie o pomocy społecznej jak również wynikające z powyższego Kodeksu wskazują jednoznacznie, że w przypadku pracownika socjalnego nie można mówić o wykonywaniu zadań w sposób standardowy, lecz związane jest to z przeprowadzaniem wywiadów środowiskowych w miejscu zamieszkania czy pobytu osób ubiegających się o świadczenia. Miejsca te mogą być różne i z tego też powodu pracownicy socjalni mogą udawać się na przeprowadzanie tej czynności procesowej w towarzystwie nie tylko drugiego pracownika, ale także w asyście policjanta.
Uwzględniając powyższe, w rozpoznawanej sprawie trudno jest podzielić stanowisko organów administracji publicznej, że skarżący odmówił wyrażenia zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego. Skarżący deklarował bowiem zgodę na przeprowadzenie tej czynności, oczekiwał na pracowników socjalnych w terminie wyznaczonym na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, jednakże warunkował przeprowadzenie tej czynności dochowaniem pewnych wymogów, na które pracownicy socjalni nie wyrazili zgody. Następstwem czego stało się wydanie decyzji o odmowie przyznania wnioskowanego świadczenia. Podkreślić też należy, że skarżący wedle jego oświadczenia, przygotował ochraniacze na obuwie, a pracownicy socjalni odmówili ich założenia. Jakkolwiek brak jest podstawy prawnej, aby wymagać od pracowników socjalnych zachowania zgodnego z prośbą skarżącego, to jednak biorąc pod uwagę powyższe wywody, a ponadto jego wiek oraz schorzenia, to tego rodzaju oczekiwania skarżącego należało potraktować jako prośbę o pomoc, którą wszak winien jest świadczyć organ pomocowy.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 28 października 2024 r., sygn. II SA/Gl 711/24
Źródło: CBOSA
