Zgodnie ze stanowiskiem Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu gminy powinny pobierać opłatę za wydanie zaświadczeń do wniosku o przyznanie świadczenia dla sołtysów.
Wójt jednej z wielkopolskich gmin skierował do RIO w Poznaniu następujące pytanie: „Czy w przypadku wydawania przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) zaświadczenia, o którym mowa w art. 4 ust. 3 pkt 1 ustawy
o świadczeniu pieniężnym z tytułu funkcji sołtysa należy pobierać od wnioskodawcy opłatę skarbową w wysokości 17 zł?”.
Przywołany przepis nakazuje, by do wniosku o przyznanie świadczenia dołączyć zaświadczenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego dla sołectwa, w którym wnioskodawca pełnił funkcję sołtysa, potwierdzające okres pełnienia tej funkcji.
Wątpliwości co do poboru opłaty wzięły się stąd, że wprowadzone w tym roku świadczenie dla sołtysów odczytywano nieraz (i tak publicznie przedstawiano) jako dodatek do emerytury, a więc świadczenia wypłacanego na bazie ubezpieczenia społecznego. W dodatku jednym z warunków jego otrzymania jest osiągnięcie wieku 60 lub 65 lat (w zależności od płci) co odpowiada wiekowi emerytalnemu. Tymczasem art. art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz pkt 5 ustawy o opłacie skarbowej wynika, że opłacie skarbowej nie podlega m.in. wydanie zaświadczenia w sprawach: ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, rent strukturalnych, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, jak również wydanie zaświadczenia niezbędnego do uzasadnienia wniosków w tych sprawach. Ponadto zgodnie
z art. 3 ww. ustawy nie podlega opłacie skarbowej: dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają innym opłatom o charakterze publicznoprawnym lub są od tych opłat zwolnione.
Tymczasem, jak zauważyła RIO, ustawa o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa nie przewiduje stosowania bezpośredniego ustaw o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz
o systemie ubezpieczeń społecznych. Odwołuje się jedynie do konkretnych przepisów tych ustaw dotyczących: wskaźnika waloryzacji, wstrzymania oraz wznowienia świadczeń, a także nienależnego pobrania świadczenia.
„Nie można zatem traktować świadczenia wskazanego w ustawie o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa jako dodatku do emerytury. Wskazane świadczenie jest nowym świadczeniem pieniężnym, które nie mieści się w kategorii ubezpieczeń społecznych obejmujących: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa (tzw. „ubezpieczenie chorobowe”), ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tzw. „ubezpieczenie wypadkowe”), ani w definicji ubezpieczonych tj. osób fizycznych podlegających chociaż jednemu z ubezpieczeń społecznych, ani też w definicji świadczeń określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (…). Ustawa powyższa nie przewiduje dodatku do emerytury czy też renty.” – pisze Izba w swoim piśmie.
W konsekwencji powoduje to, że wydanie zaświadczenia do wniosku o „dodatek sołtysowy” jest odpłatne. Przepis art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o opłacie skarbowej nie może mieć zastosowania. Ponadto, w ustawie
o świadczeniu pieniężnym z tytułu funkcji sołtysa brak przepisów, że świadczenie pieniężne podlega innym opłatom o charakterze publicznoprawnym lub jest od tych opłat zwolnione.
W odpowiedzi na wystąpienie wójta wskazano też, że zastosowanie znajdzie tu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o opłacie skarbowej dotyczący opłaty za wydanie zaświadczenia w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej na wniosek. Przedmiotowe zaświadczenie podlega opłacie skarbowej w wysokości 17,00 zł jako „pozostałe zaświadczenie” z części II. poz. 21 załącznika do ustawy.
Opracowano na podstawie stanowiska Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 14 lipca 2023 r., znak WA-0280/41/2023
