Zgodnie z §2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów do wniosku o rejestrację pojazdu załącza się dowód własności pojazdu.
Dalej zgodnie z §4 ust. 1 dowodem własności pojazdu lub jego pojedynczych zespołów jest w szczególności jeden z następujących dokumentów:
- umowa sprzedaży (przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę);
- umowa zamiany (przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy);
- umowa darowizny (przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku);
- umowa o dożywocie (umowa na mocy której w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie);
- faktura VAT potwierdzająca nabycie pojazdu;
- prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności (np. orzeczenie sądu stwierdzające zasiedzenie, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, postanowienie sądu w sprawie działu spadku i zniesienia współwłasności)
Powyższy katalog ma charakter otwarty, co oznacza, że każdy inny dokumnt, który potwierdzał będzie nabycie prawa własnosci przez osobę składajacą wniosek wiąże organ. W przypadku zawarcia ustnej umowy sprzedaży takim dokumentem może być np. własnoręczne oświadczenie byłego właściciela potwierdzajace, że taka umowa miała miejsce. Warunkiem uznania prze organ dokuemntu jest oczywiście jego autentyczność. Po drugie jeżeli organ poweźmie wiadomość, że jako sprzedajacy wskazana jest osoba, która nie jest właścicielm pojazdu dokument przedłożony przez wnioskodwacę nie może być podstawą do rejestracji pojazdu.
Przykład 1:
Kowalski podrobił umowę sprzedaży samochodu i na podstawie tak sporządzonego dokumnetu dokonał rejestracji pojazdu w starostwie X. Właścicel pojazdu Malinowski – znajomy Kowalskiego przebywał w tym czasie za granicą, nie wiedział nic o poczynaniach Kowalskiego. Po 2 miesiacach Kowalski zawarł umowę kupna sprzedaży samochodu z Nowakiem. Nowak udał się do właściwego starostwa Y celem zarejestrowania pojazdu. W miedzy czasie Malinowski wrócił do kraju, dowiedział się o wszytskim i zgłosił kradzież samochodu. Starosta Y odmówił rejestracji pojazdu na rzecz Nowaka ponieważ przedłożony dokument nie mógł przenieść prawa własności pojazdu na Nowaka.
W przypadku gdy dane odnoszące się do zbywcy pojazdu zawarte w dowodzie własności pojazdu dołączonym do wniosku o rejestrację są niezgodne z danymi właściciela zawartymi w dowodzie rejestracyjnym i karcie pojazdu, jeżeli była wydana, jako dowód własności wymagany do rejestracji rozumie się wszystkie dokumenty potwierdzające fakt przeniesienia prawa własności pojazdu. W powołanym przepisie chodzi o wykazanie następstwa w zakresie prawa własności pomiędzy obecnym a poprzednimi właścicielami pojazdu.
Przykład 2:
Kowalski kupił samochód od Nowaka na podstawie umowy sprzedaży ale zaniechał jego rejestracji. Następnie sprzedał ten samochód Malinowskiemu. Malinowski powinien załączyć do wniosku oryginały umów sprzedaży zawartej pomiędzy sobą i Kowalskim oraz umowy zawartej pomiędzy Kowalskim i Nowakiem ewentualnie pisemne oświadczenie Nowaka, że ten sprzedał samochód Malinowskiemu. Nie wystarczy oświadczenie Kowalskiego, że kupił samochód od Nowaka ponieważ – nie jest dokument potwierdzający, że Nowak faktycznie zbył samochód.
Przykład 3:
Kowalski był właścicielem samochodu i takie dane figurowały w rejestrze. Kowalski zmarł, jego trzech spadkobierców zawarło z Nowakiem umowę sprzedaży samochodu z Malinowskim. Malinowski do wniosku w rejestracje pojazdu powinien przedłożyć umowę zawartą ze spadkobiercami Kowalskiego oraz oryginał postanawiania sądu o stwierdzenie nabycia spadku po Kowalskim albo akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza. Jeżeli Malinowski nie ma możliwości przedłożenia dokumentu potwierdzającego nabycie spadku przez spadkobierców Kowalskiego (dokument taki w oryginale nie został mu przekazany a sam nie mają przymiotu uczestnika postępowania nie może wystąpić do sądu o doręczenie postanowienia) o dokument taki powinien wystąpić organ rejestrujący pojazd jeżeli istnieje wątpliwość co do następstwa prawnego po Kowalskim. Zgodnie z Art. 76a § 1 KPA jeżeli dokument znajduje się w aktach organu lub podmiotu, o którym mowa w art. 76 § 1 lub 2, wystarczy przedstawić urzędowo poświadczony przez ten organ lub podmiot odpis lub wyciąg z dokumentu. Organ administracji publicznej zażąda udzielenia odpisu lub wyciągu, jeżeli strona sama uzyskać ich nie może. Gdy organ uzna za konieczne przejrzenie oryginału dokumentu, może wystąpić o jego dostarczenie (taki tok działania potwierdził również WSA w Szczecinie z dnia 10 listopada 2011 r. sygn. I SA/Sz 751/11 http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/07D4B66CA6).
Co w przypadku jeżeli strona nie posiada dokumentu na podstawie którego byłaby w stanie wykazać prawo własności (np. nabycie pojazdu nastąpiło na podstawie ustnej umowy a były właściciel nie chce lub nie może potwierdzić faktu zbycia pojazdu) ? W takim przypadku właścicielowi pojazdu pozostaje wytoczenie przeciwko byłemu właścicielowi lub jego następcom prawnym powództwa o ustalenie prawa własności. Właściciel nie może wystąpić z wnioskiem o zasiedzenie – z wnioskiem o nabycie prawa własności w drodze zasiedzenia nie może bowiem wystąpić osoba już będąca właścicielem.
