Nowelizacja ustawy o transporcie zbiorowym pozwoli zminimalizować koszty organizacji transportu o charakterze użyteczności publicznej. Dzięki temu będą one świadczone na jak najwyższym poziomie.
Tak wynika ze stanowiska Konwentu Powiatów Województwa Śląskiego podjętego 29 lutego br. w Bielsku-Białej. Starostowie proponują w nim wprowadzenie do ustawy o publicznym transporcie zbiorowym norm umożliwiających ustanawianie przez organizatorów publicznego transportu zbiorowego tzw. „prawa wyłącznego”, jako rekompensatę dla operatorów z tytułu świadczenia usług na nierentownych liniach komunikacyjnych. W tym celu należałoby uchylić art. 20 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.
Zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70, przewidziano możliwość podjęcia przez właściwy organ decyzji o przyznaniu „prawa wyłącznego”.
- Prawo to umożliwia przyznanie podmiotowy świadczącemu usługi publiczne w zakresie publicznego transportu zbiorowego na danej linii, w danej sieci lub na danym obszarze z wyłączeniem innych takich podmiotów świadczących usługi – przypominają starostwie w stanowisku.
1 marca 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 grudnia 2010 roku o publicznym transporcie zbiorowym, gdzie w art. 20 wskazano, że „operatorowi nie przyznaje się prawa wyłącznego, o którym mowa w rozporządzeniu (WE) nr 1370/2007”. Tym samym Polska wykluczyła możliwość stosowania przez organizatorów publicznego transportu zbiorowego „prawa wyłącznego”, jako formy rekompensaty dla operatorów świadczących swoje usługi transportowe na nierentownych liniach komunikacyjnych.
- Zapis wyłączający „prawo wyłączne” spowoduje wzrost rekompensaty wypłacanej operatorowi z budżetów samorządów, co może doprowadzić do wzrostu deficytu jednostek samorządu terytorialnego a dalej do likwidacji nierentownych kursów bądź linii komunikacyjnych, przyczyniając się do wykluczenia społecznego mniej zamożnych mieszkańców oraz młodzieży, dla której transport publiczny stanowi główną formę przemieszczania – czytamy w stanowisku.
Tymczasem dzięki możliwości stosowania „prawa wyłącznego”, organizator będzie mógł gwarantować operatorom publicznym wyłączność świadczenia usług transportowych na danych obszarze, a więc nie tylko na liniach nierentownych, ale również na liniach rentownych. Będzie to gwarantowało operatorowi możliwość wyłącznego czerpania zysków z linii rentownych, czym będzie mógł rekompensować straty poniesione na liniach nierentownych.
- Uchylenie art. 20 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym nie tylko dostosuje polskie zasady organizacji publicznego transportu zbiorowego do standardów europejskich, ale również pozwoli organizatorom, w tym powiatom, zminimalizować koszty organizacji transportu o charakterze użyteczności publicznej, a tym samym świadczyć usługi publicznego transportu zbiorowego na jak najwyższym poziomie – wyjaśniają starostowie.
Konwent zwraca też uwagę na brak odpowiednich i czytelnych zapisów ustawowych dotyczących wypłaty utraconych przychodów z tytułu stosowania ulg ustawowych przez przewoźników wykonujących transport drogowy na liniach wojewódzkich, dla których organizatorzy nie ujęli tych linii jako linii o charakterze użyteczności publicznej w opracowywanych planach transportowych. Tak jest np. w woj. śląskim, gdzie marszałek województwa oparł plan transportowy wyłącznie na transporcie kolejowym. Spowoduje to, że przewoźnicy nie będą mogli starać się o wypłatę utraconych przychodów z tytułu stosowanych ulg ustawowych w transporcie drogowym.
