Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie w uchwale dotyczącej aktu organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w przedmiocie ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji, wyszczególniło popełnione tam błędy. Poddana analizie uchwała rady gminy została podjęta na podstawie upoważnienia w art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (dalej - u.f.z.o.). Przepis ten upoważnia ponadto do ustalenia trybu przeprowadzenia kontroli poprawności pobrania i wykorzystania dotacji, w tym zakresu danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji i rozliczeniu jej wykorzystania, terminu przekazania informacji o liczbie odpowiednio dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, uczniów, wychowanków, uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, uczniów objętych branżowym szkoleniem zawodowym lub słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych, wreszcie terminu i sposobu rozliczenia dotacji.

W toku weryfikacji przyjętej uchwały, RIO stwierdziła szereg przekroczeń zakresu upoważnienia ustawowego, które miały postać:

• błędnego lub nieuzasadnionego definiowania - w poddanej kontroli uchwale, organ stanowiący zdefiniował m.in. pojęcie "uczniów niepełnosprawnych", które to pojęcie zostało już w wyczerpujący sposób uregulowane przez ustawodawcę w art. 2 pkt 34 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Co do zasady, w aktach prawa miejscowego nie powinno się już powtarzać definicji ujętych w ustawach, choćby dlatego że w kontekście innych regulacji w takim akcie, mogłyby one nabrać brzmienia niezgodnego z tym, jakie danym pojęciom przeznaczył ustawodawca. RIO zwróciła uwagę także na inną definicję, która z racji braku precyzji pozostawała w uchwale rady gminy definicją niepełną i stojącą w sprzeczności z widocznym w zapisach uchwały zamiarem organu. Dowodzi to potrzeby zachowania dużej ostrożności przy definiowaniu czegokolwiek;
• wzmianki o trybie udzielania dotacji na wniosek organu prowadzącego, przy jednoczesnym nałożeniu obowiązku przekazania danych do systemu informacji oświatowej przez organ prowadzący według stanu na 15 czerwca roku bazowego. Taka regulacja w sposób niedopuszczalny zmodyfikowała tryb ustawowy ustanowiony w art. 33 ust. 1 pkt 2, z którego wynika, że dotacje wymienione w tym przepisie są przyznawane pod warunkiem przekazania określonych danych do SIO. Obowiązuje zatem kolejność - najpierw przekazanie danych, później (ewentualnie) dotacja. Zmiana tego trybu i umożliwienie uzyskania dotacji na sam wniosek przy jednoczesnym nałożeniu obowiązku uczynienia zadość wymaganiom ustawowym, nie mieści się w upoważnieniu do ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji, gdyż nadmiernie modyfikuje ogólne zasady tego trybu;
• określenia prawa i zakresu kontroli przeprowadzanej przez organ dotujący, o którym to rozstrzygnął już ustawodawca w art. 36 ust. 1 u.f.z.o. Zgodnie z przepisem upoważniającym, organowi jednostki samorządu terytorialnego przeznaczono wyłącznie ustalenie trybu czynności przeprowadzenia kontroli, a nie ogólnych wytycznych dotyczących problematyki kontrolowania wykorzystania dotacji.

Ponadto, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej dostrzegło w uchwale zapis potencjalnie prowadzący do problemów interpretacyjnych i stwarzający pole do nadużyć. Chodzi o wymienienie rodzajów wydatków, które należy wskazać w rozliczeniu poniesionych wydatków przekazywanym organowi. Wykaz takich wydatków organ poprzedził wyrażaniem "np.". To nieuzasadnione zawężenie katalogu wydatków określonego w ustawie. Ponadto - całkowicie niepotrzebne. Wystarczającym zabiegiem jest samo odniesienie do przepisu ustawy, gdzie podlegające ujawnieniu wydatki zostały wymienione w sposób kompletny, tj. do art. 35 ust. 1 u.f.z.o. Ponadto, wyrażenie "np." samo w sobie czyni tworzony przepis nieostrym i mało precyzyjnym, toteż w ogóle nie powinno trafiać do tekstów aktów prawa miejscowego.

W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, Kolegium RIO orzekło o całkowitej nieważności przyjętej w taki sposób uchwały.

Uchwała Kolegium RIO w Rzeszowie z 25 marca 2025 r. (sygn. XI/512/2025)

Źródło: BIP RIO w Rzeszowie