Jaki zwrot należy się rodzicowi dowożącemu niepełnosprawne dziecko do placówki oświatowej? Czy tylko za przewożenie dziecka, czy także za drogę jaką samodzielnie pokonuje rodzic wracający po odwiezieniu dziecka lub po niego jadący do przedszkola? Kujawsko-Pomorska Regionalna Izba Obrachunkowa zabrała głos w sprawie.

Burmistrz jednej z gmin miejsko-wiejskich wystosował do RIO w Bydgoszczy pismo o wydanie stanowiska w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych w związku z art. 32, art. 39 i art. 39a ustawy z dnia 14 grudnia 2026 r. Prawo oświatowe w zakresie dotyczącym zasad zwrotu rodzicom uczniów niepełnoprawnych kosztów przejazdu. Rodzic zawnioskował bowiem do gminy o zwrot kosztów czterokrotnego dziennego przejazdu na trasie dom-przedszkole (niepubliczne), do którego odwoził swoje niepełnosprawne dziecko. W tym mieściły się dwa przejazdy z dzieckiem (do i z przedszkola) oraz samodzielnie rodzica (powrót do domu po odwiezieniu dziecka do placówki i pojechanie, by dziecko odebrać po zajęciach). Zdaniem władz gminy, w świetle obecnie obowiązującej regulacji prawnej art. 39a ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, mając na uwadze wzór na obliczenie jednorazowego kosztu przewozu dziecka na dzień nauki szkolnej wobec przedstawionego wniosku rodzica, ma on prawo uzyskać, a gmina jest zobowiązana do zwrotu kosztów przejazdu przez rodzica za czterokrotny przejazd odcinka dom (miejsce zamieszkania dziecka niepełnosprawnego) - przedszkole jako najbliższa jednostka oświatowa zapewniające kształcenie dziecku w pełni i zgodnie z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego wydanym dla dziecka przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną.

W odpowiedzi Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy zgodziła się z taką interpretacją. Jak wskazano w piśmie RIO, kwestia zasad wykonywania obowiązku dowozu niepełnosprawnych dzieci do placówek oświatowych rzeczywiście określona jest w art. 39a ust. 1 i 2 ustawy Prawo oświatowe, który stanowi:

1. Obowiązki, o których mowa w art. 32 ust. 6 i art. 39 ust. 4, gmina spełnia poprzez zorganizowanie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dzieci, młodzieży i uczniów we własnym zakresie albo poprzez zwrot rodzicom kosztów przewozu dzieci, młodzieży i uczniów oraz rodziców.
2. Zwrot kosztów jednorazowego przewozu następuje w wysokości określonej według wzoru: koszt = (a-b) × c gdzie: a - liczba kilometrów przewozu drogami publicznymi z miejsca zamieszkania do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, szkoły podstawowej albo szkoły ponadpodstawowej, a także przewozu rodzica z tego miejsca do miejsca zamieszkania lub miejsca pracy, i z powrotem, b - liczba kilometrów przewozu drogami publicznymi z miejsca zamieszkania rodzica do miejsca pracy i z powrotem, jeżeli nie wykonywałby przewozu, o którym mowa w lit. a, c - stawka za 1 kilometr przebiegu pojazdu.

Jak zauważono, w dostępnym orzecznictwie tylko dwa wyroki poruszały wprost sprawę trasy powrotnej rodzica po odwiezienia dziecka do szkoły oraz dojazdu rodzica po dziecko, czyli płatności za cztery przejazdy dziennie. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lipca 2020 r. sygn. akt I OSK 3231/19 dotyczył stanu faktycznego sprzed 3 grudnia 2019 r. (a więc sprzed momentu wprowadzenia przepisu art. 39a), a Sąd nie odniósł się w nim do ewentualnych skutków wprowadzenia nowego przepisu. Natomiast wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 15 czerwca 2021 r. sygn. akt II SA/Bd 1110/20, pomimo obowiązującego już wówczas art. 39a Prawa oświatowego, nie dokonał jego interpretacji, pomimo badania stanu faktycznego po wejściu w życie nowelizacji. Natomiast zwrócono uwagę, że w literaturze stwierdzono, iż aktualne brzmienie przepisu rozstrzyga długotrwałe wątpliwości związane z możliwością rozliczenia w ramach umowy o zwrot kosztów przewozu kosztów związanych z powrotem samego rodzica do miejsca zamieszkania oraz ponownego jego wyjazdu po dziecko po zakończeniu zajęć, jak też ewentualnego kosztu związanego z przejazdem rodzica z siedziby placówki oświatowej do jego miejsca zatrudnienia.

„Wobec powyższego należy uznać, że na podstawie art. 39a Prawa oświatowego rodzic dziecka niepełnosprawnego może wnioskować o zwrot kosztów przewozu dziecka na trasie dom-przedszkole i z powrotem, w tym przejazd rodzica z przedszkola i do przedszkola, czyli czterech przejazdów dziennie, z uwzględnieniem wzoru określonego w art. 39a ust. 2 ustawy” – skonkludowano w stanowisku Izby.

Opracowano na podstawie: pismo Regionalnej Izby Obrachunkowej w Bydgoszczy z dnia 2 sierpnia 2024 r., znak RIO-NR.K-432-28/2024 (opubl. 4 września 2024 r., bip.bydgoszcz.rio.gov.pl)