Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 28 lutego 2024 r. (I GSK 195/23) badał czy doszło do zawarcia skutecznych umów o pracę nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznej, w sytuacji reprezentowania poradni przez przedstawiciela organu prowadzącego placówkę a nie przez dyrektora.
W konsekwencji NSA oceniał czy dotacja została wykorzystana na pokrycie bieżących wydatków placówki, w tym na roczne wynagrodzenie osoby fizycznej zatrudnionej na podstawie umowy o pracę w tej placówce w rozumieniu art. 35 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o finansowaniu zadań o oświatowych.
Zgodne z art. 3 Kodeksu pracy, pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. W myśl postanowień art. 31 § 1 Kodeksu pracy, za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką organizacyjną albo inna wyznaczona do tego osoba.
W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy poradnia była pracodawcą zatrudnionych w placówce nauczycieli. Jednak ze statutu poradni wynikało, że do zakresu obowiązków Dyrektora Poradni należy kształtowanie stosunków prawnych w zakresie zatrudniania nauczycieli. Postanowienia statutu wyraźnie wskazywały, że osobą wyznaczoną do wykonywania czynności za pracodawcę w zakresie zatrudniania nauczycieli jest Dyrektor Poradni a nie organ prowadzący placówkę.
Jak wskazał NSA skoro Dyrektor Poradni był osobą wyznaczoną do wykonywania czynności za pracodawcę w zakresie zatrudniania nauczycieli, to czynności prawne podejmowane w tym zakresie przez organ prowadzący placówkę były co najmniej wadliwe. Nie ma przy tym znaczenia okoliczność, że wadliwie zatrudnieni nauczyciele realizowali cel w jakim dotacja została przyznana. Regulacje przyjęte w art. 3 i art. 3a Kodeksu pracy oraz w statucie poradni stanowią elementy procedury regulującej prawidłowe dokonywanie wydatków związanych z wykorzystaniem dotacji udzielonej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w rozumieniu art. 252 ust. 1 pkt 1 u.f.p. O naruszeniu procedur skutkujących stwierdzeniem wykorzystania udzielonej dotacji niezgodnie z przeznaczeniem w rozumieniu art. 252 tej ustawy świadczy każde uchybienie zobowiązaniom ciążącym na beneficjencie udzielonego mu dofinansowania.
W stanie faktycznym sprawy rozpatrywanej przez NSA do obowiązków beneficjenta jako pracodawcy należała między innymi dbałość o to, aby czynności w zakresie zatrudniania nauczycieli były dokonywane prawidłowo. Dla ich prawidłowości niezbędne jest, aby były dokonywane przez osobę posiadającą stosowne umocowanie do działania w tym zakresie za pracodawcę. Czynności te (zawieranie umów o pracę) nie były dokonywane w rozpatrywanej sprawie przez osobę prawidłowo (zgodnie z procedurami) wyznaczoną do działania za pracodawcę. Konsekwencją uchybienia polegającego na nieprawidłowościach związanych z zatrudnianiem nauczycieli była więc konieczność stwierdzenia, że dotacja udzielona z budżetu jednostki samorządu terytorialnego została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem oraz wydania decyzji nakazującej jej zwrot.
Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl
