Przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej, publicznej szkoły ponadpodstawowej lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej nie przewidują wzoru karty do głosowania. Jednakże samo głosowanie musi uwzględniać możliwość wyrażenia przez osobę głosującą zarówno stanowiska „za”, jak i „przeciw” lub „wstrzymującego się” – tak wywiódł NSA w niedawnym, bardzo ciekawym wyroku.
NSA oddalił skargę kasacyjną od wyroku WSA w Poznaniu w przedmiocie zatwierdzenia konkursu na dyrektora szkoły, jednakże w całej sprawie kluczową i niezwykle interesującą rolę odgrywał stan faktyczny, a konkretnie tytułowe karty do głosowania.
Do ww. konkursu został dopuszczony jeden kandydat. Głosy oddawane przez poszczególnych członków komisji były oddawane na przygotowanych uprzednio kartach do głosowania, przy czym na wzorach tych kart wskazano, że w przypadku oddania głosu „za” na kartce należy zaznaczyć symbol X w kratce. Nie przewidziano natomiast oddawania głosów przeciw, czy też wstrzymujących się, co powoduje, że w przypadku braku oddania głosu za kandydatem, członek komisji zwracał niewypełnioną kartę do głosowania.
Zdaniem NSA tak przyjęty sposób głosowania niewątpliwie naruszał zasadę tajności głosowania i to w stopniu rażącym.
Mając na uwadze przepisy Prawa oświatowego oraz rozporządzania MEN z 11.08.2017 r., nie powinno budzić wątpliwości, że komisja konkursowa ma obowiązek przeprowadzenia głosowania nad osobą, która zgłosiła się do konkursu na stanowisko dyrektora szkoły i została do udziału w tym konkursie dopuszczona. Dotyczy to również sytuacji, w której tylko jedna osoba bierze udział w konkursie.
Jeżeli z § 6 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia wynika, że wyłoniony kandydat na dyrektora szkoły to tylko taka osoba, która uzyskała bezwzględną większość głosów w głosowaniu tajnym członków komisji konkursowej, to członkom takiej komisji należy umożliwić nieskrępowane oddawanie głosu. Każdy z członków komisji powinien zatem mieć prawo oddania głosu za daną kandydaturą, bądź głosu przeciw lub wstrzymującego się. Zagwarantowanie tylko takiej możliwości stanowi warunek poprawnego przeprowadzenia głosowania.
W omawianej sprawie, wzory kart do głosowania w praktyce powodowały, że członkowie komisji konkursowej nie mieli możliwości oddawania głosu jak tylko poprzez głosowanie na „tak” lub głosu nieważnego. Co ciekawe, z protokołu komisji konkursowej wynikało, że głosowało 11 członków komisji, którzy oddali cztery ważne głosy i ani jednego głosu przeciwnego, wstrzymującego się oraz nieważnego. Taka okoliczność, zdaniem NSA powoduje „zagubienie” aż 7 głosów.
„Wadliwe” karty do głosowania naruszają podstawową zasadę głosowania polegającą na możliwości wyrażenia swojej woli poprzez głosowanie w różny sposób („za”, „przeciw”, „wstrzymanie się”). Co równie istotne, wykorzystany układ graficzny kart, skutkował naruszeniem zasady tajności głosowania, bowiem nie wykluczał możliwości poznania sposobu głosowania każdego z członków komisji chociażby poprzez to, że osoba głosująca użyła np. długopisu dokonując jakiegokolwiek zakreślenia.
Podsumowując, karty do głosowania w konkursie na dyrektora szkoły powinny zawierać rubryki pozwalające na głosowanie „za”, „przeciw” lub „wstrzymanie się od głosu”. W przeciwnym razie dochodzi do fikcji głosowania i naruszenia zasady tajności.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18.06.2024 r., sygn. akt III OSK 2346/22, orzeczenie prawomocne
Źródło: CBOSA
