Wprawdzie przepisy Prawa oświatowego nie wyrażają expressis verbis zasady, że uczeń rozpoczynający naukę w danej szkole ma prawo kontynuować naukę w tej szkole aż do zakończenia całego etapu edukacyjnego realizowanego w tej szkole, lecz zasadę tą można wyprowadzić z innych przepisów tej ustawy.

Powyższe przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 25 października 2023 r. (IV SAB/Wr 57/23).

Jak wskazał Sąd ochrona ucznia w tym zakresie wynika bowiem z faktu, że przeniesienie ucznia do innej szkoły przed zakończeniem pełnego cyklu edukacji w danej placówce dopuszczalne jest jedynie w określonych w ustawie przypadkach, a mianowicie w wypadku likwidacji szkoły, z końcem roku szkolnego (art. 89 ust. 1 P.o.), bądź też decyzji dyrektora szkoły o skreśleniu ucznia (art. 68 ust. 2 P.o.) lub przeniesienie ucznia, na wniosek dyrektora szkoły, przez kuratora oświaty do innej szkoły (art. 68 ust. 3 P.o.). Takie stanowisko potwierdzają zdaniem WSA także rozwiązania przyjęte przez ustawodawcę w związku z reformą szkolnictwa, zawarte w przepisach wprowadzających Prawo oświatowe. W art. 205 przepisów wprowadzających ustawę Prawo oświatowe szczegółowo określono bowiem przypadki, w których organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może wskazać uczniom miejsce realizacji obowiązku szkolnego w innej szkole podstawowej powstałej z przekształcenia gimnazjum, a zatem przed zakończeniem całego cyklu edukacyjnego w dotychczasowej szkole. Skoro zatem ustawodawca precyzyjnie wskazał, w jakich okolicznościach może dojść do zmiany szkoły, do której uczeń uczęszcza, to przyjąć należy, że w pozostałych wypadkach takiej możliwości przeniesienia ucznia nie ma.

Zdaniem sądu, w związku z powyższym nie można uznać, aby istniała możliwość przeniesienia ucznia do innej szkoły, przed zakończeniem danego etapu edukacji, w drodze podjęcia uchwały o zmianie obwodów szkolnych. Dopóki zaś uczeń uczęszcza do szkoły, która była właściwa miejscowo w momencie rozpoczęcia nauki w danej placówce, to zachowuje wszystkie uprawnienia z tym związane. W tym zakresie należy oddzielić prawo dziecka do kontynuowania nauki w szkole dotychczasowej od przypisania konkretnej miejscowości zamieszkania dziecka do szkoły obwodowej. Taki pogląd, jak zauważył sąd jest prawidłowy tylko w przypadku rekrutacji, a zatem rozpoczęcia nauki w danej szkole. Zgodnie bowiem z art. 130 ust. 5 Prawa oświatowego, do klasy I publicznej szkoły podstawowej, której ustalono obwód, dzieci i młodzież zamieszkałe w tym obwodzie przyjmuje się z urzędu. Przy czym uczeń nie ma obowiązku uczęszczania do szkoły, do której jest przypisany ze względu na miejsce zamieszkania. Zasadą jest zatem uczęszczanie dziecka do szkoły, w której obwodzie zamieszkuje, z czym powiązany jest obowiązek gminy zapewnienia transportu lub pokrycia kosztów dowozu realizowanego przez rodziców. O ile jednak uczeń rozpoczyna naukę w placówce znajdującej się poza obwodem szkolnym, to wynika to wyłącznie z woli rodziców. Nie można jednak takiego przypadku utożsamiać z sytuacją, gdy zmiana obwodów szkolnych następuje w trakcie nauki dziecka w szkole, która dotychczas była szkołą właściwą dla jego miejsca zamieszkania, gdyż w żaden sposób nie jest to zależne od woli rodziców. W związku z tym uchwała o zmianie obwodów może odnieść skutek wyłącznie na przyszłość, w stosunku do uczniów którzy rozpoczną naukę już po wejściu w życie uchwały. Natomiast nie ma ona zastosowania w odniesieniu do uczniów kontynuujących naukę w danej szkole, którzy na skutek jej podjęcia znaleźli się poza obwodem szkolnym. Do momentu zatem zakończenia całego etapu edukacji w danej szkole uczniów tych należy traktować jakby w dalszym ciągu była to ich szkoła obwodowa, także w kontekście art. 39 ust. 3 pkt 1 Prawa oświatowego. 

Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl